Trojan
Wróć do tekstu o ceramice

Trojan, pocztówka
Trojan

TROJAN jest miasteczkiem położonym w północnej Bułgarii, 160 km na północny wschód od Sofii. Leży na brzegu rzeki Beli Osym, u północnych podnóży pasma gór ciągnącego się od Trojanu do Kalofer, 35 km na południe od miejscowości Łowecz, na wysokości 450 m n.p.m. Jest to również uzdrowisko, w którym leczone są choroby płuc. Ma ok. 25.000 mieszkańców. W starożytności przebiegał tędy trakt łączący Dunaj – przez góry Centralnego Bałkanu – z Morzem Białym, znany jako Via Trayana, korzystał z niego bowiem w czasie wojen dackich cesarz Marek Juliusz Trajan (98-117). Stąd wzięła swą nazwę osada powstała tu w czasach późniejszych. Prawa miejskie Trojan otrzymał w roku 1868. Miasto jest stolicą bułgarskiego ludowego rzemiosła artystycznego, zwłaszcza zaś garncarstwa. Obecnie działa w nim szkoła średnia sztuki użytkowej, kształcąca garncarzy. Trojan słynie też z uprawainych tam śliw i produkowanej z tych owoców śliwkowej rakii.

HISTORIA

Ślady osadnictwa w okolicach miasta Trojan (w jaskini Toplia koło wsi Goliama Żelezna) pochodzą z późnego paleolitu (40.000-10.000 p.n.e.). W epoce brązu (3.000-1.200 p.n.e.) oraz żelaza (XII-I w. p.n.e.) zamieszkiwali tam Tracy. Z tych czasów pochodzi wiele znalezisk archeologicznych - czarnej i czerwonej ceramiki - lepionych ręcznie oraz toczonych na kole garncarskim.

KOMUNIKACJA

Położenie geograficzne miasta sprzyja połączeniom komunikacyjnym z innymi rejonami kraju. Przez Przełęcz Trojańską można się przedostać do Południowej Bułgarii. Liczne drogi łączą miasto z okolicznymi miejscowościami, stolicą i głównymi miastami Bułgarii. Trojan jest końcową stacją linii kolejowej Lewski-Trojan. Najbliższe lotniska znajdują się w Gornej Oriachowicy (105 km) i w Sofii. Najbliższy port rzeczny jest w miejscowości Swisztow (110 km), a najbliżej położony port morski znajduje się w Burgas (245 km).

RZEMIOSŁA

Miasto niegdyś słynęło z rzemiosł różnych, których rozkwit nastąpił wieku XIX. Ludność zajmowała się szyciem okryć z grubej wełny, (abadżijstwo), rzeźbiarstwem w drewnie, kowalstwem, kaletnictwem, kożusznictwem i złotnictwem. Rzecz jasna na pierwszym miejscu znajdowało się garncarstwo.

Już w latach 30. XX wieku mieszkańcy miasta urządzali wystawy połączone z sprzedażą wytworów miejscowego rękodzieła (dały one początek obecnemu Muzeum Ludowych Rzemiosł Artystycznych i Sztuki Użytkowej). Ze swoimi wyrobami wyjeżdżali do Monachium, Hamburga, Wiednia, Mediolanu. Obecnie w Trojanie organizowane są międzynarodowe plenery rzemiosła ceramicznego.

ATRAKCJE MIASTA

W czasie wojny wyzwoleńczej w 1877 r. Turcy doszczętnie spalili miasto. Jednakże mieszkańcy w ciągu półwiecza odbudowali je na nowo. Znajduje się w nim kilka obiektów godnych zwiedzania – kościół Św. Paraskewy (1835), konak (turecki posterunek policji), ratusz miejski oraz wspomniane jedyne w kraju Muzeum Ludowych Rzemiosł Artystycznych i Sztuki Użytkowej. Ekspozycja zajmuje 10 sal, ilustruje powstanie i rozwój rzemiosł w okolicach Trojana, a także prezentuje wnętrza domów mieszkańców gór (czynne w godz. 8–12, 13–17 prócz poniedziałków, poza sezonem również prócz sobót i niedziel, tel. 0670/ 220-63).

Ciekawa jest też skromna i surowa miejska architektura.

Trojan - stara architektura, pocztówka, zdjęcie: Wł. Dimczew
Trojan - stara architektura

Co roku 14 października – w dniu Św. Petki Paraskewy, opiekunki miasta – odbywa się odpust – święto miasta Trojan. Prócz tego każdej jesieni organizowane są “Dni Śliwy i Śliwkowej Rakii”, którym towarzyszą degustacje i konkursy z nagrodami. Również w dniu Św. Spirydona, opiekuna rzemieślników, miejscowe Muzeum Ludowych Rzemiosł Artstycznych i Sztuki Użytkowej organizuje jarmark, w którym uczestniczą twórcy ludowi z całej Bułgarii.

OKOLICE

Turysta znajdzie wiele atrakcji również w okolicach miasta. Co roku latem w pobliskiej wiosce Oreszak odbywa się jarmark sztuki ludowej. Istnieje też tam ekspozycja stała współczesnych wyrobów rzemiosła artystycznego z całej Bułgarii (9 sal, 3.500 m2, czynna w godz. 9-17.30). Niektóre eksponaty przeznaczone sa na sprzedaż.

We wsi Gumosztnik znajduje się trójnawowa cerkiew Św. Mikołaja Letniego (1839) z rzeźbionym w drewnie ikonostasem, w wiosce Goliama Żelezna – cerkiew Wszystkich Świętych (1858). Z Trojana można także wyruszyć na zwiedzanie rezerwatu Steneto w paśmie górskim Bałkanu. Na odrębną wycieczkę zasługuje Trojański Monastyr z początków XVII w., którego sąsiedztwo miało ożywczy wpływ na miasto. Znajduje się tam bogata ekspozycja ikon i przedmiotów liturgicznych (czynny w godz. 9-17, latem do 19).

Trojański Monastyr, pocztówka, zdjęcie: K. Chałaczew
Trojański Monastyr


Wróć do tekstu o ceramice