Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika w ramach projektu dofinansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika w ramach projektu dofinansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga
Zdenek Antonin Waclaw Fibich urodził się w leśniczówce 21 grudnia 1850 blisko wioski Wszeborzyce koło Czaslawa (środkowe Czechy). Jego rodzicami byli Maria (z domu Römisch) i Jan - urzędnik zarządu tamtejszych lasów.
Zdenek przejawiał wybitne zdolności muzyczne już od wczesnego dzieciństwa, co odkryła jego matka i sama zaczęła uczyć gry na fortepianie swego sześcioletniego syna. Nauka ta trwała 2 lata, po czym chłopiec rozpoczął ogólną edukację w Wiedniu - rodzinnym mieście swej matki. W latach 1858-62 uczęszczał tam do publicznej szkoły o profilu klasycznym. Następnie przeniósł się do Pragi, gdzie uczęszczał do gimnazjum i jednocześnie pobierał prywatne lekcje u organisty Zygmunta Koleszowskiego, który był uważany w kręgach artystycznych za zwolennika postępowych tendencji w rodzącej się czeskiej narodowej szkole kompozytorskiej.
Swoją pierwszą kompozycję dla chóru kościelnego Fibich napisał już w 1862 roku, to jest w wieku 12 lat. W następnych latach nadal aktywnie rozwijał swą twórczość. Tylko w 1865 roku napisał łącznie 64 kompozycje, w tym (zniszczoną później) symfonię Es-dur. W tym samym czasie wystąpił publicznie w Chrudimiu, gdzie dyrygował m.in. uwerturą do swojej pieśni Medea. W tym czasie skontaktował się z poetą Karolem Sabiną, którego poprosił o stworzenie libretta do planowanej opery. Poeta, nie chcąc odmawiać cudownemu chłopcu, napisał libretto pt. Bukowina, do której jednak Fibich skomponował muzykę znacznie później niż zamierzał.
Po ukończeniu 15. roku życia Fibich podjął naukę w lipskim konserwatorium, gdzie przez trzy lata doskonalił grę na fortepianie pod kierunkiem Ignacego Moschelesa oraz pobierał lekcje kompozycji u Salomona Jadassohna i Ernesta Richtera. Następnie niespełna rok studiował w paryskim konserwatorium, by ostatecznie zakończyć swoją edukację muzyczną w Manheimie u Wincentego Lachnera - najmłodszego z trójki słynnych braci muzyków.
W wieku 23 lat Fibich poślubił Czeszkę Różę Hanuszową i wraz z nowo poślubioną małżonką przeniósł się do Wilna, gdzie objął posadę chórmistrza. Te spędzone na Litwie dwa lata okazały się dla kompozytora tragiczne. Jego małżonka wkrótce po urodzeniu bliźniąt zmarła wraz z nimi. Pogrążony w nieszczęściu Fibich w roku 1874 powrócił do Pragi. Rok później poślubił siostrę swej pierwszej żony - Betty Hanuszową - śpiewaczkę operową (kontralt). Po 20 latach małżeństwa opuścił ją i związał się z byłą studentką - Agnieszką Schulz. Związek ten miał dla Fibicha wielkie znaczenie artystyczne, gdyż nowa partnerka napisała libretta do wszystkich jego późniejszych oper. Stanowił też inspirację dla skomponowania innych utworów, takich jak Nastroje, Impresje i Reminiscencje.
Zdenek Fibich większą część swego dorosłego życia spędził w Pradze, gdzie komponował i uczył muzyki. Oprócz tego interesował się historią literatury i malarstwem. W młodości walczył o nową sztukę, reprezentowaną przez Franciszka Liszta, Richarda Wagnera i Bedrzicha Smetanę. Na początku swojej kariery kompozytorskiej zbliżył się do niemieckiego romantyzmu, tworząc zwłaszcza pod wpływem fortepianowych kompozycji Roberta Schumanna, jednakże swoje utwory wzbogacał o elementy balladowe, senny liryzm i tragiczny patos.
Praca twórcza Fibicha uwzględniała szeroką gamę różnych rodzajów muzyki. Zawierała intymne pieśni, liryczne cykle fortepianowe, a także bogate w zróżnicowane nastroje i skojarzenia utwory kameralne. Jego kompozycje orkiestrowe obejmują bodaj wszystkie rodzaje utworów ówczesnej epoki – trzy symfonie, uwertury i poematy symfoniczne (Tomań i Leśna Panna). Ważną część twórczości stanowiła opera, która nawiązywała do jego dzieciństwa (Bukowina, Blanik, Narzeczona z Mesyny, Burza itp.). W okresie swego szczytowego rozwoju artystycznego Fibich stworzył największy i najdoskonalszy w światowej literaturze muzycznej melodramat sceniczny pt. Hippodamia.
W ramach działalności pedagogicznej wydał "Wielką Teoretyczną i Praktyczną Szkołę Gry na Pianinie". W latach 1876-1877 był drugim kierownikiem zespołu i chórmistrzem powstałego w 1862 roku Praskiego Teatru Tymczasowego, a od 1899 do śmierci był dramatopisarzem operowym w Czeskim Teatrze Narodowym. Został pełnoprawnym członkiem Czeskiej Akademii Nauki i Sztuki. Zmarł wskutek zapalenia płuc dnia 15 października 1900 r. w Pradze. Został pochowany na Cmentarzu Wyszehradzkim w Pradze obok swej drugiej żony Betty w osobnym grobowcu. Umieszczony przy nim pomnik zaprojektował Josef Fanta - wybitny architekt i malarz.