Logo Fundacji Kronenberga Logo TOWMUZ Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika w ramach projektu dofinansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga

Robert Alexander Schumann (1810-1856)

  Robert Schumann należy do niemieckich kompozytorów epoki romantycznej. Urodził się 8 czerwca 1810 roku, w położonym w Saksonii, małym miasteczku Zwickau. Od dziecka wykazywał nieprzeciętne zdolności literackie i muzyczne. Rodzice od początku wspierali rozwój tych talentów. Robert natomiast był chłopcem bardzo aktywnym. Będąc w gimnazjum, zorganizował małą orkiestrę, którą sam dyrygował. Ponadto występował w teatrzyku szkolnym, a gdy miał piętnaście lat założył kółko literackie, gdzie, wraz z kolegami, prezentował swoje wiersze i opowiadania.

  Mniej więcej w tym samym czasie Robertem wstrząsnęły dwie tragiczne śmierci (nieco starszej siostry i ojca), po których na całe życie pozostał mu, stale powracający lęk przed śmiercią. Po ukończeniu szkoły, na życzenie matki, rozpoczął studia prawnicze, ale szybko je porzucił na rzecz kształcenia muzycznego w Lipsku. Bardzo chciał zostać pianistą-wirtuozem. Jednak zbyt intensywne ćwiczenia i stosowanie aparatu własnego pomysłu, mającego usprawnić palce, spowodowały trwałą kontuzję prawej ręki. Lekarz zalecił Robertowi następującą kurację: moczenie palców w krwi zwierząt, poddanie się elektrowstrząsom, a później przestrzeganie określonej diety i wąchanie specjalnego proszku. Ale nic to nie pomogło.

  Wobec takiego stanu rzeczy Schumann poświęcił się pracy kompozytorskiej i publicystycznej. W założonym przez siebie czasopiśmie zamieszczał artykuły, w których starał się ukazywać czytelnikom piękno muzyki romantycznej. Ukrywając się za fikcyjnymi postaciami - energicznego Florestana i rozważnego Euzebiusza - polemizował z konserwatywnymi krytykami, którzy popierali łatwą muzykę w wykonaniu modnych wirtuozów, a występowali przeciwko twórcom romantycznym.

  Twórczość kompozytorska Schumanna z tego okresu obejmuje głównie utwory fortepianowe. Są to miniatury ułożone w cykle, z których każdy - tak jak tomik poezji - posiada tytuł ogólny i tytuły dla poszczególnych miniatur. W ten sposób kompozytor wskazuje na pozamuzyczną treść - temat i nastrój utworu. Spośród tych dzieł warto wymienić: "Karnawał", "Utwory fantastyczne", "Sceny dziecięce", "Sceny leśne", a także zbiory etiud i sonat.

  Około 1835 roku rozpoczął się nowy etap życia Schumanna, naznaczony uczuciem do Klary - córki nauczyciela muzyki Friedricha Wiecka. Była to wielka, romantyczna miłość, dla której młodzi pokonać musieli wyjątkowo zdecydowany opór ojca Klary, który nie zgadzał się na to małżeństwo. Doszło do tego, że sprawa zakończyła się wyrokiem sądu i w roku 1840 małżeństwo zostało zawarte bez zgody ojca. Klara miała wtedy 21 lat. W tym czasie Schumann podjął pracę w lipskim konserwatorium jako nauczyciel fortepianu i kompozycji.

  Rok 1841 zaznaczył się w twórczości Schumanna jako rok pieśni. Powstały wówczas najpiękniejsze cykle miniatur, poświęcone żonie, będące najbardziej osobistymi wypowiedziami muzycznymi kompozytora. W mistrzowski sposób artysta potrafił połączyć w nich śpiewany tekst i partię fortepianową w dopełniającą się całość. Najpiękniejsze cykle pieśni to: "Miłość poety", "Mirty", "życie i miłość kobiety" oraz "Krąg pieśni". W następnych latach powstały jeszcze kompozycje bardziej rozbudowane, M.in.: 4 symfonie, "Koncert fortepianowy a-moll", muzyka kameralna (kwartety smyczkowe i fortepianowe), a także kantaty.

  Od roku 1854 u Schumanna nasilają się objawy choroby psychicznej. Do okresów smutku i złego samopoczucia dołączają się halucynacje słuchowe - ciągle rozbrzmiewająca anielska muzyka, której nie może zapisać. Po pewnym czasie zaczyna słyszeć głosy demonów i okropną muzykę. To staje się nie do zniesienia i pewnej nocy kompozytor wychodzi z domu. Uciekając przed głosami nagle znalazł się w nurtach Renu. Uratował go jeden z rybaków. Umieszczono go w zakładzie dla obłąkanych, znajdującym się na przedmieściu Bonn. Zdrowie pogarszało się w szybkim tempie. Stracił kontakt z otoczeniem. Odwiedzał go Brahms, który bardzo pomagał również Klarze, która urodziła siódme dziecko i martwiła się, że Robert nie może go zobaczyć. Robert Schumann zmarł po dwóch latach 29 lipca 1856 roku. Przy jego śmierci byli: Klara i Johannes Brahms.

Do wyszukiwarki                                       Do biblioteki