Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika w ramach projektu dofinansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika w ramach projektu dofinansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga
Otton Mieczysław Żukowski był kompozytorem i pedagogiem. Przyszedł na świat w 1867 roku w Bełzie. W tym galicyjskim miasteczku jego ojciec sprawował posługę organisty parafialnego. Niedługo jednak po narodzeniu Ottona otrzymał pracę w kościele w Czerniowcach, gdzie rodzina Żukowskich zamieszkała już na stałe. Tam przyszły kompozytor wzrastał i zdobywał wykształcenie muzyczne i ogólne. Po uzyskaniu matury studiował na uniwersytecie we Lwowie, a potem na uczelni muzycznej w Wiedniu.
Po ukończeniu studiów powrócił do Czerniowiec i podjął pracę pedagogiczną w seminariach nauczycielskich. Równocześnie włączył się w działalność Towarzystwa Szkół Ludowych. Organizacja ta miała na celu tworzenie szkół w środowisku wiejskim i robotniczym. Aby kolejne pokolenie Polaków nie zapomniało o swojej narodowej tożsamości, poza ogólnym programem, nauczano w nich języka polskiego i przekazywano treści patriotyczne.
Pracę na rzecz umacniania polskości i zachowania wiary ojców Żukowski traktował jak misję i temu podporządkował swoją religijną i świecką twórczość. Jego dorobek kompozytorski w dziedzinie muzyki religijnej zawiera m.in. msze łacińskie oraz msze w języku polskim. Te ostatnie są właściwie pieśniami mszalnymi, odpowiadającymi poszczególnym częściom stałym liturgii. Pisane były do tekstów takich poetów, jak: Maria Konopnicka, Władysław Bełza czy Ludwik Syrokomla.
Drugą grupę utworów sakralnych stanowią zbiory pieśni na poszczególne okresy roku kościelnego. Są wśród nich: "Najpiękniejsze kolędy polskie", "Pieśni Maryjne" oraz Śpiewnik kościelny do użytku młodzieży szkolnej pt. "Śpiewajmy Panu".
Niemniej ważną częścią twórczości Żukowskiego jest muzyka świecka. Tu trzeba wymienić muzykę do dwóch spektakli teatralnych, tj. "Wesela w Jaworowie. Obrazek sceniczny z czasów króla Jana Sobieskiego" (sł. Julii Duszyńskiej) i "Z gniazda orłów białych czyli Rok 997" (sł. Cyryla Danielewskiego). Zapoznawały one przede wszystkim młodzież z dramatycznymi dziejami przodków.
Kompozytor pozostawił także bogaty zbiór pieśni patriotycznych. Wiele z nich zawiera odniesienia do ówczesnej sytuacji ojczyzny i walki o niepodległość. Zebrane zostały w następujących śpiewnikach: "Pieśni legionów" (w tym: "Marsz Hallera", "Marsz Sokołów polskich na Bukowinie", "Pieśń o orle białym", "Do broni, bracia", "Marsz obrońców ojczyzny") oraz "Czuwaj!: pieśni harcerskie w układzie na dwa głosy", wśród których znajdują się "Marsz harcerzy ochotników z roku 1920", "Moja ojczyzna", "Nasz sztandar" i "Nasza ziemia".
W publikowanych przez autora śpiewnikach znalazły się nie tylko kompozycje własne, ale także opracowania pieśni już istniejących. Żukowski starał się, aby nie były one skomplikowane, lecz dostępne przede wszystkim dla amatorów, nie posiadających profesjonalnego przygotowania muzycznego - dla młodzieży szkolnej i kół śpiewackich. Przeznaczone są na różne składy wykonawcze - zespoły żeńskie, męskie i mieszane z towarzyszeniem instrumentu i a cappella. Obok nich są także pieśni solowe z akompaniamentem fortepianu lub organów, jak: "Dumki polskie" czy "Kołysanki".
Charakterystyczną cechą tych wszystkich pieśni są ich piękne, nieskomplikowane melodie, liryczne i chwytające za serce, ubogacone dyskretną, raczej romantyczną harmonią.
W dwudziestoleciu międzywojennym O.M. Żukowski nadal pracował i działał aktywnie w wolnej już Polsce. Jego utwory cieszyły się coraz większą popularnością. Natomiast w Polsce powojennej zupełnie o nim zapomniano. Jego pieśni śpiewali nieliczni w zaciszu swoich domów. Śpiewano więc na przykład pieśń poświęconą jednemu z najmłodszych harcerzy, poległych podczas obrony Lwowa w 1919 roku. Był nim urodzony w 1905 roku Antoś Petrykiewicz. Utwór zatytułowany "Orlątko" został skomponowany na głos z fortepianem do wiersza Artura Oppmana:
"O, mamo, otrzyj oczy, z uśmiechem do mnie mów -
Ta krew, co z piersi broczy, Ta krew - to za nasz Lwów!
Ja biłem się tak samo Jak starsi - mamo, chwal!
Tylko mi ciebie, mamo, Tylko mi Polski żal!"
Postać i dzieło O.M. Żukowskiego odkrył i opisał dopiero po roku 2000 ks. dr Robert Kaczorowski z Gdańskiej Akademii Muzycznej. Odnalazł rozproszone po różnych archiwach utwory. Nawiązał ponadto kontakt z mieszkającą w Katowicach wnuczką kompozytora. Pozwoliło mu to na zweryfikowanie niektórych informacji, dotyczących biografii artysty. Chyba najcenniejszą okazała się ta na temat śmierci kompozytora. Źródła, do których dotarł ks. Kaczorowski, błędnie podawały jej datę na rok 1931, podczas gdy w rzeczywistości O.M. Żukowski zmarł we Lwowie w 1942 roku.