Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Działający w XIX wieku etnografowie ukraińscy zaczęli odkrywać odrębność muzycznego folkloru własnego narodu. Bogactwo ukraińskiej pieśni ludowej stawało się coraz częściej natchnieniem dla twórczości artystycznej. Kompozytorzy tego okresu tworzą przede wszystkim dzieła wokalne, pośród których szczególne miejsce zajmuje pieśń chóralna.
Jednym z przedstawicieli tego nurtu jest Kiriło Stecenko. Przyszedł na świat w 1882 roku w Guberni Kijowskiej. Studiował w Kijowskim Seminarium Duchownym. Jego muzyczny talent odkrył kompozytor - Mykoła Łysenko, który uczynił go asystentem prowadzonego przez siebie chóru.
Profesjonalne wykształcenie Stecenko odebrał w założonej przez Łysenkę Szkole Dramatyczno-muzycznej. Pełnił następnie obowiązki duszpasterskie w parafiach, zakładał świeckie i cerkiewne chóry, a także prowadził zajęcia dydaktyczne w kijowskim konserwatorium. Zmarł w wyniku epidemii tyfusu w 1922 roku w Kijowie.
Twórczość Stecenki obejmuje dzieła instrumentalne, wokalno-instrumentalne: opery (w tym opery dziecięce), kantaty oraz pieśni solowe i chóralne, inspirowane ukraińską poezją (np. Tarasa Szewczenki) i folklorem. Pozostawił także kompozycje sakralne, m.in.: "Liturgię św. Jana Chryzostoma" oraz "Panichidę". To greckie słowo oznacza "Całonocne Czuwanie" przy zmarłym. Jest to nabożeństwo, podczas którego wierni zanoszą prośby do Boga o Miłosierdzie dla zmarłego i przyjęcie jego duszy do nieba.
Na stronie naszej Biblioteki zamieszczona została przypisywana temu kompozytorowi kolęda pt. "Nowa radist' stała".
Świętowanie Bożego Narodzenia na Ukrainie rozpoczyna, tak samo jak u nas, wieczerza wigilijna. Podczas składania życzeń uczestnicy dzielą się pokrojoną na cząstki prosforą, tj. specjalnie wypiekanym przez siostry kwaszonym chlebem. O północy wierni podążają do cerkwi na "Wełyke Poweczirja", które trwa aż do godziny piątej rano. Po nabożeństwie wszyscy pozdrawiają się słowami: "Christos rożdajetsia", na co odpowiada się: "Sławimo Joho".
W cerkwi nie ma żłóbka. Na środek świątyni wystawia się ikonę Narodzenia Pańskiego. Jest ona jak otwarta księga, zawierająca całą historię tej wyjątkowej nocy. Centrum ikony zajmuje Najświętsza Bogarodzica, ukazana w pozycji leżącej, jakby zmęczona po wydaniu na świat Syna. Obok znajduje się grota, wewnątrz której w kamiennym żłobie leży owinięte w pieluszki Dzieciątko Jezus oraz stojące nieopodal zwierzęta - wół i osioł. Grotę otaczają aniołowie i ludzie - pasterze i Trzej Królowie. Po lewej stronie święty Józef rozmawia z pasterzem. Nad głową Dzieciątka świeci Gwiazda Betlejemska, której blask rozdziela się na trzy promienie, symbolizujące Trójcę Świętą. Jest jeszcze jedna, wzruszająca scena, która pochodzi z apokryfu: dwie kobiety przygotowują Dzieciątko Jezus do kąpieli. Ma to przypominać, że Bóg przyjął ludzką naturę.
"Nowa radist' stała" jest kolędą w języku ukraińskim, jednak łatwo ją zrozumieć. A użyte w kolędzie słowo "wertep" to po prostu bożonarodzeniowa szopka, przypominająca wyglądem cerkiew lub chłopską chatę. Z taką szopką wieczorem wyruszą kolędnicy.