Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Giuseppe Ottavio Pitoni był włoskim organistą i kompozytorem działającym w okresie późnego baroku. Urodził się w 1657 roku w Rieti. Wychowywał się w Rzymie, gdzie już od ósmego roku życia śpiewał w chórze Bazyliki św. Jana Chrzciciela. Jego pierwszym nauczycielem kontrapunktu i kompozycji był, słynny wówczas i działający przy kościele św. Apostołów Piotra i Pawła, Francesco Foggia. Nie mając jeszcze dwudziestu lat, Pitoni rozpoczął karierę muzyczną jako organista i kapelmistrz najlepszych zespołów kościelnych na terenie Włoch. Był ponadto nauczycielem w istniejącej od 1552 roku w Rzymie szkole dla duchownych katolickich z Niemiec i Węgier (Collegium Germanicum et Hungaricum). Wykładał również w jednej z najstarszych w świecie uczelni muzycznych, zwanej Akademią św. Cecylii. Oprócz zajęć dydaktycznych Pitoni prowadził tam działalność naukową, której owocem były liczne traktaty z zakresu teorii i historii muzyki. Najdłużej (aż do śmierci) pozostawał na stanowisku kapelmistrza w Bazylice św. Marka w Rzymie. W tym mieście w 1743 roku artysta zmarł.
Styl kompozycji G.O. Pitoniego nawiązywał do twórczości Palestriny. Była to muzyka wyłącznie wokalna, wierna tradycji, odznaczająca się kościelną powagą, dostojeństwem, a nawet surowością, stąd styl ten nazywano "stile osservato". Pitoni w swoich utworach stosował duży aparat wykonawczy i technikę polichóralną. W późniejszych kompozycjach zaznaczył się również wpływ stylu koncertującego, polegającego na wprowadzaniu do utworów partii solowych i basso continuo.
Pitoni był jednym z wiodących twórców muzyki religijnej Szkoły Rzymskiej. Pozostawił utwory na cały rok liturgiczny, w tym: 325 mszy, 500 psalmów i 235 motetów. Jego najbardziej znanym dziełem jest Psalm 109 "Dixit Dominus" - na 16 głosów w 4 chórach i basso continuo.
W dorobku Pitoniego można odnaleźć także mniej skomplikowane utwory, jak np. zamieszczony na stronie naszej Biblioteki Psalm 150 "Laudate Dominum". Jest to krótka, czterogłosowa pieśń o prostej, trzyczęściowej budowie. Muzyka doskonale oddaje podniosły, a nawet tryumfalny charakter. Pięknie pokazane są dźwięki instrumentów, o których mówi tekst. I tak: gdy psalmista przywołuje dźwięki rogów, alty i tenory podejmują ozdobny motyw w długich wartościach rytmicznych; trącanie strun harfy i cytry imituje delikatne staccato i rytm punktowany; cymbały natomiast dźwięczą wolno i majestatycznie, aby wyraźnie zabrzmiały słowa: "Omnis spiritus laudat Dominum". Końcowe "Alleluja" zaznaczone jest zmianą tonacji z molowej na durową.