Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Edvard Grieg był kompozytorem, pianistą i dyrygentem. Przeszedł do historii jako ten, który najpełniej ukazał światu piękno i czar kultury muzycznej Norwegii. Żyjący współcześnie niemiecki dyrygent - Hans von B'ulow obdarzył go ponadto mianem Chopina Północy. I nie mylił się, gdyż w dziełach Griega można usłyszeć wpływ twórczości naszego kompozytora, a sam Grieg pozostawił słowa: "Chopin nauczył mnie pisać po norwesku".
Edvard Grieg Przyszedł na świat w 1843 roku w niewielkiej miejscowości Bergen. Jego przodkowie przybyli do Norwegii w XVIII wieku ze Szkocji. Ojciec zajmował się handlem i sprawował funkcję konsula brytyjskiego, matka zaś była pianistką i poetką. To ona była pierwszą nauczycielką muzyki małego Edvarda. W roku 1858 chłopiec, za namową wybitnego skrzypka - Olego Buli, został wysłany na studia do konserwatorium w Lipsku, gdzie kontynuował naukę gry na fortepianie, a także rozwijał swój talent kompozytorski pod okiem wybitnych specjalistów. Pobyt w Lipsku dał mu również możliwość wysłuchania wielu koncertów, prezentujących dorobek twórczy kompozytorów XIX wieku.
W 1862 roku Grieg ukończył studia z bardzo dobrym wynikiem i rozpoczął swoje życie zawodowe. W wieku lat 19 rozwinął ożywioną działalność jako pianista, kompozytor i dyrygent, początkowo w Kopenhadze, a następnie w Oslo.
W 1864 roku Grieg potajemnie zaręczył się z utalentowaną śpiewaczką - Niną Hagerup, a po kilku latach, wbrew woli rodziców, młodzi zawarli związek małżeński. Była to wielka miłość. Większość swoich pieśni solowych Edvard dedykował Ninie. Do najbardziej znanych należą: "Kocham cię", "Ostatnia pieśń poety" i "Łabędź". Zachowała się następująca wypowiedź kompozytora: "Nigdy żadna młoda dziewczyna nie miała tak cudownego głosu i tak niezwykłego talentu interpretacji. Ta osoba została moją żoną. I jedyną prawdziwą interpretatorką moich pieśni". Po blisko dwudziestu latach nastąpił kryzys i małżonkowie rozstali się na pewien czas. Wtedy pomógł im oddany przyjaciel, który przekonywał Edvarda do zgody z Niną i pomógł w zakupie nowego domu w pobliżu Bergen.
W swojej działalności artystycznej Grieg koncentrował się na poznawaniu i popularyzowaniu kultury własnego narodu. Wyjeżdżał na wieś, gdzie słuchał śpiewu i gry ludowych muzyków, zwłaszcza skrzypków. Sięgając do legend, ludowych opowieści i literackich dzieł skandynawskich czerpał natchnienie dla własnej twórczości. Organizował koncerty muzyki skandynawskiej. Po jednym z takich koncertów otrzymał posadę dyrygenta filharmonii w Oslo. Wspólnie z Otto Wilhelmem założył Norweską Akademię Muzyczną.
Edvard Grieg odbył wiele artystycznych podróży po Europie, występując w roli pianisty i dyrygenta. Własne dzieła, które wówczas wykonywał, przyniosły mu międzynarodową sławę.
Pod koniec życia dwukrotnie odwiedził także Warszawę. A trzeba nadmienić, że w tym czasie Grieg był u nas bardzo popularny, wręcz uwielbiany. Jego pieśni solowe i miniatury fortepianowe wykonywano w wielu polskich domach. Czarowi jego muzyki ulegli również młodzi polscy kompozytorzy, m.in. Paderewski i Karłowicz.
Po koncercie wykonanym wraz z orkiestrą Warszawskiej Filharmonii w 1903 roku urządzono bankiet. Norweski artysta wygłosił mowę, zawierającą słowa szczerej sympatii do narodu polskiego i potępiające carskie rządy. Być może miał też na myśli własną ojczyznę, która znajdowała się wówczas pod panowaniem Szwecji.
Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia Edvard Grieg prowadził intensywny tryb życia, wypełniony niemal do końca podróżami zagranicznymi i pracą kompozytorską. Ostatnim jego dziełem był cykl Czterech psalmów na chór a cappella. Kompozytor zmarł w Bergen w 1907 roku. W czasie pogrzebu zabrzmiał "Marsz żałobny" z Sonaty b-moll" Fryderyka Chopina.
Edvard Grieg był wielkim lirykiem XIX wieku. W sposób niezwykły kształtował nastrój i ekspresję swoich kompozycji. Do najważniejszych jego dzieł należą: "Koncert fortepianowy a-moll", 10 zeszytów miniatur lirycznych na fortepian, "Tańce symfoniczne", ponad 140 pieśni na głos z fortepianem, utwory chóralne a cappella i z towarzyszeniem orkiestry.
Znajomość Griega z Henrykiem Ibsenem zaowocowała powstaniem muzyki do dramatu pt. "Peer Gynt". Ibsen sięgnął tutaj do tematyki norweskich podań ludowych, opowiadających o baśniowej historii niesfornego Peer Gynta, który przeżył wiele niezwykłych przygód, włócząc się po świecie, by ostatecznie powrócić do ojczystej Norwegii i czekającej na niego, kochającej Solvejgi. Spośród 23 numerów orkiestrowych wchodzących w skład całej partytury Edvard Grieg wybrał później 8 najbardziej charakterystycznych i zestawił je w dwie suity. Do najpopularniejszych obecnie kompozycji tych cykli należą: "Poranek", "W grocie Króla Gór" oraz "Pieśń Solvejgi, towarzysząca wzruszającej scenie powrotu Peer Gynta do oczekującej go ukochanej.