Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Clemens non Papa (właśc. Jacques Clement) był Flamandczykiem. Należał do trzeciej generacji kompozytorów franko-flamandzkiej polifonii wokalnej.
Przyszedł na świat ok. 1510 roku w Middelburgu. Większość życia mieszkał i działał w Północnej Flandrii, pełniąc obowiązki kapelmistrza i kompozytora w kościołach katolickich Brugii, m.in. w Bazylice Najświętszej Marii Panny i w kościele św. Donata. Zmarł prawdopodobnie w 1555 roku.
Kilka lat później Jacobus Vaet skomponował utwór "Continuo lacrimas", który zadedykował pamięci właśnie tego artysty. Z poprzedzającego partyturę tekstu dowiadujemy się, że śmierć Clemensa non Papa nastąpiła nagle, gdy jeszcze był on u szczytu swoich możliwości twórczych.
Talent kompozytorski Clemensa non Papa najpełniej objawił się poprzez twórczość religijną, choć pozostawił on także około setki świeckich drobiazgów. Był mistrzem techniki przeimitowania, która polega na imitacyjnym przeprowadzaniu (czyli powtarzaniu) przez poszczególne głosy sensownie wybranych fragmentów tekstu wraz z melodią, tzw. "motywów soggetto". Tak powstał motet przeimitowany. Clemens non Papa napisał 233 takie motety, w tym: "Ego sum Panis vivus", "Gloria Tibi, Domine", "Salvator noster dilectissimi". Pozostawił ponadto 15 utworów zatytułowanych "Magnificat" oraz 15 mszy (m.in. "Missa pro defunctis", tj. Requiem i "Missa Pastores"). Większość z nich reprezentuje typ "missa parodia", w którym wykorzystywane są melodie zapożyczone od innych kompozytorów lub wcześniej napisanych utworów własnych, a nawet popularnych piosenek.
I wreszcie kompozytor ten jest autorem muzycznego opracowania holenderskiego przekładu 150 psalmów (Souterliedekens). Proste, przeważnie trzygłosowe śpiewy zawarte w tym zbiorze, przeznaczone są do powszechnego wykonania. Zbiór został po raz pierwszy opublikowany w Antwerpii przez protestanckiego wydawcę - Tielmana Susato.
Przypuszcza się, że to on właśnie wymyślił dla kompozytora, który przecież nazywał się Jacques Clement, pseudonim Clemens non Papa, czyli "nie papież", aby przypadkiem nikt nie pomylił go ze zmarłym w 1534 roku papieżem Clemensem VII. I tak oto żartobliwy pseudonim już na stałe zastąpił prawdziwe nazwisko kompozytora.