Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika
Christoph Willibald Gluck był przedstawicielem epoki klasycznej. Do historii muzyki przeszedł jako kompozytor dzieł operowych, a także wybitny reformator tego gatunku.
Urodził się w 1714 roku w Erasbach (Bawaria). Niektóre źródła podają, że jego przodkowie byli Czechami. Ojciec Christopha wykonywał zawód leśnika i nie wyobrażał sobie, aby jego najstarszy syn wybrał w przyszłości inne zajęcie niż on. Mimo to posłał go do gimnazjum jezuitów w Komotau. A trzeba dodać, że czescy jezuici słynęli wówczas z wysokiego poziomu kształcenia muzycznego. Po ukończeniu szkoły Christoph chciał nadal rozwijać swoją pasję muzyczną, lecz ojciec stanowczo się temu sprzeciwił.
Gdy więc chłopiec ukończył 16 lat, uciekł z domu i pieszo dotarł do Pragi. Czeska stolica była wówczas znaczącym ośrodkiem życia muzycznego. Od 1724 roku istniał tam publiczny teatr operowy, w którym przede wszystkim prezentowane były dzieła włoskich mistrzów. Gluck zapisał się na studia muzyczne na Uniwersytet Karola. Trafił pod opiekę dobrego pedagoga, czeskiego franciszkanina i kompozytora - Bohuslava Czernohorskiego. Po ukończeniu edukacji w Pradze mógł brać czynny udział w życiu muzycznym, na początku w roli tylko śpiewaka, a później także kapelmistrza na dworach książęcych i dyrygenta wędrownych trup operowych. Te funkcje wiązały się z licznymi podróżami i zmianami miejsc pobytu artysty. Po Pradze i Wiedniu przyszła kolej na Mediolan, gdzie uzupełniał studia muzyczne pod kierunkiem Giovanniego Battisty Sammartiniego.
W Mediolanie w 1841 roku miał miejsce kompozytorski debiut Glucka, którym była opera "Artaserse". Po tym wydarzeniu, na zamówienie włoskich teatrów, artysta skomponował jeszcze 7 dzieł w stylu opery neapolitańskiej. Po kilku latach pracy na stanowisku dyrektora opery w Wiedniu, dzięki protekcji królowej Marii Antoniny, Gluck podpisał kontrakt z Operą Paryską i na dłuższy czas zamieszkał we Francji.
W okresie baroku na kształt opery mieli w dużej mierze wpływ śpiewacy-soliści, którzy chcieli prezentować na scenie swój kunszt wokalny. Rozbudowane popisowe numery rozbijały akcję dzieła i czyniły ją mało zrozumiałą. Gluck postanowił to zmienić. Nawiązując do postulatów Kameraty Florenckiej, uznał, że muzyka nie powinna dominować nad tekstem. Akcja dzieła ma być przejrzysta i zrozumiała, tak jak w tragedii greckiej. Muzykę należy więc uprościć: ograniczyć czas trwania poszczególnych arii, a fragmenty chóralne i instrumentalne wykorzystać do komentowania, dziejących się na scenie, wydarzeń. Gluck wprowadził ponadto podział opery na sceny.
Reforma Glucka wywołała zaciekły spór o kształt opery francuskiej, który przeszedł do historii pod nazwą "walki gluckistów i piccinistów", tj. zwolenników francuskiej tragedii lirycznej i włoskiej opery buffa, reprezentowanej przez kompozytora - Niccola Picciniego.
Pierwszym po reformie dziełem Glucka była opera pt. "Orfeusz i Eurydyka". Kolejne to: "Alcesta", "Parys i Helena", "Armida", "Ifigenia w Aulidzie" oraz "Ifigenia na Taurydzie". W sumie kompozytor pozostawił ponad 100 dzieł scenicznych - oper i baletów, oraz kantaty, utwory instrumentalne i pieśni. Jest także autorem pewnej liczby kompozycji religijnych.
Za życia Gluck zasłynął ponadto jako świetny instrumentalista. Znakomicie grał na klawesynie. Prowadził od niego spektakle operowe, a także prezentował własne kompozycje. W pamięci słuchaczy zapisał się też jako wirtuoz gry na verrillonie.
Verrillon, zwany też szklaną harfą lub anielskimi organami, to nietypowy instrument, składający się z kieliszków, napełnionych wodą. Wysokość poszczególnych dźwięków zależna jest od poziomu wody (innego w każdym kieliszku). Pocierając zwilżonym palcem lub uderzając nim w brzeg kieliszka, uzyskuje się delikatny, szlachetny ton, przypominający brzmienie górnych rejestrów organów. Gluck spopularyzował ten instrument, po wirtuozowsku wykonując na nim z towarzyszeniem orkiestry kameralnej własne utwory.
Ostatnie lata Christoph Willibald Gluck spędził w Wiedniu. Był już wtedy bardzo schorowany na skutek udaru mózgu. Zmarł w 1787 roku. W czasie pogrzebu zabrzmiało ostatnie, przejmujące dzieło kompozytora na chór i orkiestrę - Psalm 130: "De profundis clamavi ad Te, Domine".