Logo TOWMUZ Biblioteka nut chóralnych przygotowana przez Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika

Andrzej Koszewski (1922-2015)

  Andrzej Koszewski urodził się w 1922 roku w Poznaniu. Edukację muzyczną rozpoczął w wieku siedmiu lat. Początkowo uczył się gry na fortepianie, a następnie wstąpił do Poznańskiego Chóru Katedralnego.

  Ten znakomity chłopięco-męski zespół śpiewaczy miał już swoją historię. Założył go jeszcze w 1881 roku ksiądz Józef Surzyński. Lata 1914-1939, kiedy to zespołem kierował ksiądz Wacław Gieburowski (kompozytor i muzykolog), stanowiły piękną kartę jego dziejów. Natomiast wybuch II wojny światowej przerwał działalność chóru, a ksiądz Gieburowski został aresztowany. Po kilku miesiącach zwolniono go i wydalono z Generalnej Guberni. Schronienie znalazł w Warszawie, gdzie zmarł w 1943 roku.

  Lata wojny były dla rodziny Koszewskich okresem biedy i tułaczki po kraju. Jako siedemnastoletni chłopak Andrzej wstąpił do Formacji Przysposobienia Wojskowego, by w ten sposób służyć Ojczyźnie.

  W 1945 roku Andrzej Koszewski podjął, przerwaną na skutek wojny, naukę. Ukończył studia na Wydziale Muzykologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Teorię i Kompozycję w PWSM w Poznaniu. Następnie zaliczył podyplomowe studia kompozycji w Warszawie. Miał szczęście spotkać wybitnych pedagogów: Adolfa Chybińskiego, Stefana Bolesława Poradowskiego i Tadeusza Szeligowskiego.

  W 1948 roku, jeszcze w trakcie studiów, Koszewski podjął pracę pedagogiczną w poznańskich szkołach muzycznych. Jednocześnie przez pewien czas pełnił funkcję referenta kultury i sztuki w Starostwie Powiatowym, współpracował także z Państwową Filharmonią Poznańską w charakterze prelegenta i autora komentarzy do programów koncertowych. Brał również udział w pracach organizacyjnych na rzecz konkursów i festiwali muzycznych, takich jak: Poznańska Wiosna czy Warszawska Jesień.

  Od 1957 roku Andrzej Koszewski na stałe związał się z poznańską PWSM. Prowadził zajęcia ze studentami, obejmując z czasem także funkcje dziekana Wydziału Wokalnego i kierownika Katedry Teorii i Kompozycji. W swej działalności naukowej zajmował się historią i teorią muzyki, przede wszystkim zaś twórczością Fryderyka Chopina i polskich kompozytorów XIX wieku oraz etnomuzykologią. W kręgu jego zainteresowań naukowych była ponadto muzyka współczesna. Dla potrzeb studentów opracował nowatorski podręcznik do improwizacji fortepianowej. Przeszedł wszystkie stopnie kariery naukowej, zakończonej otrzymaniem w 1985 roku tytułu profesora zwyczajnego.

  Za swoje dokonania został uhonorowany licznymi nagrodami, m.in.: Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży, a także Statuetką Złotego Hipolita, wraz z tytułem Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej. Zmarł w Poznaniu w 2015 roku.

  Dorobek kompozytorski Andrzeja Koszewskiego obejmuje utwory orkiestrowe, kameralne, fortepianowe, wokalno-instrumentalne i wokalne. Jednak największą sławę przyniosła kompozytorowi twórczość chóralna, w której potrafił zaprezentować swój własny, niepowtarzalny styl. Mówił: "Usiłowałem stworzyć z chóru orkiestrę głosów ludzkich. Wykorzystuję pełnię wyrazu w głosie, której nie ma żaden instrument". W utworach Koszewskiego można odnaleźć zarówno inspiracje folklorem, zwłaszcza wielkopolskim ("Tryptyk wielkopolski" "Mała suita nadwarciańska"), jak i fascynacje nowoczesnym językiem muzycznym. Autor wprowadza do muzyki wokalnej nietypowe środki artykulacyjne, takie jak: krzyki, szepty, mruczenie, gwizdy czy klaskanie. Szczególne zastosowanie miało to w twórczości na chór dziecięcy. Dla przykładu warto wymienić cykle utworów do tekstów Józefa Ratajczaka: "Kanony wokalne", "Gry", "Zaklęcia" i "Krople tęczy".

  Bardzo ważną dziedziną twórczości chóralnej Andrzeja Koszewskiego była muzyka religijna. Również i tu kompozytor wprowadzał niekonwencjonalne środki artykulacyjne dla podkreślenia wymowy tekstu sakralnego. I tak np. zastosowanie glissando i recytacji w Kyrie z "Trittico di Messa" oddaje charakter kilkakrotnie powtarzanej modlitwy błagalnej. Natomiast, dedykowany Janowi Pawłowi II, utwór "Angelus Domini" stanowi modlitwę szeptano-śpiewaną. Do utworów sakralnych na chór a cappella należą ponadto: "Zdrowaś królewno wyborna", "Stabat Mater", "Et lux perpetua", "Missa Gaude Mater", "Pater noster" oraz "Magnificat anima mea".

Do wyszukiwarki                                       Do biblioteki