Doradcza Komisja
Medyczna
 - sprawozdanie
 - apel
 - konkurs

Ośrodki
rehabilitacyjne

Ciekawe lektury

Informacje ze świata

"Inside MS" - The Magazine for Members of the National MS Society, Vol.20 No 2 
Spring 2002 

"SM od wewnątrz" - Magazyn dla członków Narodowego Towarzystwa SM, Tom 20 Nr 2 Wiosna 2002 r.

IMMUNOLOGIA DLA CHORYCH

Ty nie jesteś twoją chorobą. Jeżeli żyjesz z SM jest to główny problem, lecz dla większości ludzi SM jest obcym krajem ze swoim własnym językiem. Jako Towarzystwo mówimy "wiedza jest siłą" i pragniemy zdobyć wiedzę o chorobie, aby z nią walczyć. Większość lekarzy proponuje ludziom z SM wybór leczenia. Ludzie, którzy są wolontariuszami dla prób nowego leczenia muszą zostać dokładnie poinformowani. Bez podstawowej wiedzy jak możesz dokonać wyboru. Musisz być poinformowany na ile ryzykujesz oczekując korzyści.

NAWET POCZĄTEK JEST SKOMPLIKOWANY

Uświadomiono nas, że SM jest prawie na pewno chorobą autoimmunologiczną. Jest to rodzaj choroby, której układ immunologiczny atakuje własne części organizmu ludzkiego. W SM celem jest tłuszczowa osłonka zwana mieliną, która otacza włókna nerwowe. Podczas gdy to ma miejsce wytwarza się zapalenie mózgu albo rdzenia. W późniejszym okresie te dwie rzeczy mogą albo nie mogą zaistnieć. Ograniczona odnowa mieliny zwana remienilizacją i blizny, które powstają na zdrowiejącej mielinie. Obydwie rzeczy: zapalenie i bliznowacenie prowadzą do objawów SM, lecz stosunek pomiędzy nimi nie jest łatwy do przewidzenia. Zapalenie przychodzi o odchodzi cicho albo może towarzyszyć większemu zaostrzeniu albo rzutowi SM. Bliznowacenie jest zarówno niezauważalne i jest ciągłe. Remienilizacja oznacza, że mielina odrasta co często prowadzi do powrotu niektórych właściwości. Naturalna remienilizacja jest często niecałkowita i ciągnie się przez lata mając tendencję do jednoczesnego współistnienia. Niektóre wracające czynności mogą być związane nie tyle z odnową mieliny co z faktem, że inne komórki nerwowe przejmują pracę tych uszkodzonych. Te trzy procesy: zapalenie, uszkodzenie mieliny i remienilizacja i bliznowacenie oferują możliwości leczenia.

• Niektóre leki zaaprobowane mogą zmniejszać zapalenie - jedną z części procesu chorobowego.

• Drogi do osłony nerwów z destruktywnych efektów zapalenia i innych aspektów ataku immunologicznego są stale badane.

• Eksperymenty remienlizacji są celem uwagi. Komórki wytwarzające mielinę (oligodendrocyty) są ciągle pod obserwacją, lecz uczeni sądzą, że nie są one czynne u dorosłych. Badania obecne wykazują, że te komórki uczynniają się poprzez różne chemiczne czynniki wydzielane przez inne komórki mózgu. Czy ten system może być zmuszony do wydzielania większej ilości tych właśnie czynników? Albo czy one mogą być zmuszone do wydzielania większej ilości? (Ostatniego lata neurochirurdzy z Uniwersytetu Yale wszczepili nowe komórki wytwarzające mielinę. Pod koniec jesieni będą mogli powiedzieć, czy te komórki wytworzyły mielinę).

• Jest powiedziane, że komórki wytwarzające bliznę (astrocyty) są uczynniane przez specyficzne, chemiczne preparaty. Odkąd blizny powoli blokują przeprowadzanie podniet przez nerw po zapaleniu są hamowane, badacze szukają sposobów, aby zapobiec wytwarzaniu się blizn ponieważ to mogłoby zahamować powstawanie objawów.

W chorobach autoimmunologicznych system immunologiczny atakuje własne zdrowe komórki zamiast je chronić przed szkodliwymi czynnikami. Choroby autoimmunologiczne to są rzadkie choroby jak: lupus i bardziej powszechne jak reumatyczne zapalenie stawów. Obecnie nawet arteriosklerozę (stwardnienie naczyń) podejrzewa się o tło autoimmunologiczne.

ZAGADNIENIA SKOMPLIKOWANE TYLKO CZĘŚCIOWO ZROZUMIANE

To jest system immunologiczny. Uczeni nauczyli się aktywować go poprzez szczepienia, wielki przewrót medycyny w XIX w. Dzisiaj uczeni potrafią przytłumiać niektóre z nich co pozwala na transplantację narządów i aktywowanie albo tłumienie pewnych funkcji. Całkowite ich zrozumienie jest ostatecznym celem międzynarodowych poszukiwań poprzez sprawy dotyczące płodności, raka AIDS do ludzkiego zdrowia. Nic więc dziwnego, że układ immunologiczny stale jest w centrum uwagi. My stale pracujemy nad uzdrowieniem lub wzmocnieniem systemu immunologicznego. Lecz dla osób z chorobą autoimmunologiczną wzmocnienie systemu immunologicznego nie zawsze jest odpowiednie. "Mocny" system immunologiczny jest wrażliwy, czuły i szybki do reagowania. W SM i chorobach autoimmunologicznych niektóre części systemu immunologicznego tracą swoją tolerancję dla zdrowej tkanki i wtedy system staje się zbyt czuły i agresywnie atakuje wtedy kiedy powinien zostać w spokoju.

CO TO JEST JEDNAK SYSTEM IMMUNOLOGICZNY

Jest to niewątpliwie ogólna obrona organizmu. Znajduje się wszędzie w każdej tkance: w skórze, łzach, kwasie żołądkowym, które neutralizują inwazję szkodliwych czynników. Następną linią obrony jest uogólniony alarm immunologiczny. To powoduje katar, kaszel, swędzenie, aż do otoczenia obroną czynników szkodliwych. System immunologiczny, który posiadamy jest skomplikowaną linią obrony przeciw bakteriom. Wojna pomiędzy skomplikowanym organizmem takim jak człowiek i bakteriom, które nas atakują jest bardzo dawna. To jest wojna pomiędzy bakteriami i dinozaurami. Ataki i obrona przed atakami trwają od milionów lat. 

PODSTAWOWY PROCES

Podstawowy proces jest głównie zadaniem białych krwinek, które potrafią rozpoznać specyficzną bakterię wirusa, grzyb albo nawet normalną komórkę, która staje się rakiem przez wytworzenie specjalnych białek na powierzchni komórki. Wszystkie białka mają charakterystyczny i bardzo skomplikowany kształt. Wszystkie komórki mają powierzchnię otoczoną białkami. Wszystkie te białka mają unikalny skład protein, które pozwalają odróżnić "własne" od wszystkich innych. Podgrupa białych krwinek zwanych komórkami B wytwarza i wydziela przeciwciała białka, które mogą zamieniać się w inne drogą w której M i jego odwrotność W mogą działać wspólnie. Komórki B mogą stawać się wytwórcami przeciwciał. To jest stymulowane przez inne białka komórek, które wydają się być obce. Te stymulujace białka bez względu na to skąd pochodzą zwane są antygenami, aby być pewnym, że zidentyfikowane obce antygeny niektóre komórki B służą jako komórki prezentujące antygen. Przyjaciel czy wróg? - te komórki zapytują. Przyjaciele, ironicznie nie potrzebują paszportów. Oni nie potrzebują być rozpoznawani. Natomiast komórki, które są receptorami na powierzchni odróżniają kształt białek, które do nich nie należą. 

KIEDY ANTYGEN SPOTYKA RECEPTOR

W chwili kiedy antygen lokuje się na powierzchni receptora w sposób jak M do W albo pasuje jak klucz do dziurki ponieważ powierzchnie ściśle do siebie przylegają system komórkowy zaczyna działać. Jeżeli receptor jest na komórce B wytwarzanie przeciwciał wzrasta. Kiedy wytwarza się gruba warstwa przeciwciał na komórkach B wtedy przeciwciała są zdolne uderzyć na specyficznego "najeźdźcę". Pokryty przeciwciałami "najeźdźca" może zatrzymać swoje oddziaływanie. Prawdopodobnie działają wtedy inne części układu fagocyty, które niszczą wszystko cokolwiek zbiera się na osłonie przeciwciała. Właśnie fagocyty nie są związane ze strumieniem krwi, one patrolują przestrzenie międzykomórkowe w limfie i części fagocytów zwanych makrofagami. Są zaangażowane w uszkadzanie mieliny. Komórka B - jedno z ramion systemu immunologicznego jest uznana jako odporność związana z przeciwciałami.

TRUDNIEJSZE WYZWANIE

Wirusy przedstawiają trudniejszy problem dla obronnych mechanizmów. Nie tylko są mniejsze od bakterii, grzybów i komórek rakowych, ukrywają się pomiędzy komórkami gospodarza początkowo ich nie zabijając, a następnie już niszcząc powoduje, że szczątki umarłych lub obumierających komórek przyciągają uwagę "bojowników" i systemu immunologicznego. Wirusy odwracają sposób rozmnażania komórek czyniąc kopię samych siebie. Opanowana komórka jest pełna nowych, w dalszym ciągu rozwijających się wirusów. Dopóki wirusy są ukryte pomiędzy swoimi komórkami, komórki immunologiczne nie mogą ich wykryć, lecz na komórkach gospodarza pozostają małe fragmenty wirusa - antygeny wirusowe. Odporność komórkowa współdziała z białymi komórkami krwi zwanymi "killer"(zabójca), albo komórkami T. Kiedy antygen wirusowy zostaje przedstawiony komórkom T, które mają odpowiednie receptory wynik jest dramatyczny: gwałtownie odtwarzają się aktywne komórki T. Komórki T mają wiele funkcji. Niektóre czynniki chemiczne zmieniają je na komórki B i sygnalizują inne komórki T. W wyniku tego ataku komórki T uszkadzają różne tkanki organizmu i dlatego infekcja wirusowa powoduje tak złe samopoczucie. Wcześniejsze badania wykazały, że uszkodzenia SM są pełna makrofagów - komórek zajętych pochłanianiem pokrytej przeciwciałami mieliny. Jeżeli rozpoznawanie nie ustaje wtedy bariera krew - mózg pada i komórki T wkraczają i rozpoczynają niszczenie mieliny. Badacze mają nadzieję opanować to niszczące działanie, biorąc pod uwagą, że odporność polega na rozpoznawaniu przeciwników albo dróg, które zapobiegają wtargnięciu przeciwnika np. układ obronny nie atakuje większości obcych białek pobranych w jedzeniu. Coś się dzieje między przewodem pokarmowym a strumieniem krwi co powoduje, że cząsteczki spożywanego jedzenia są bezpieczne dla organizmu.

KIEDY ROZPOZNAWANIE PRZESTAJE DZIAŁAĆ

Obie odporności - tkankowa i komórkowa zależą od rozpoznawania albo dróg zapobiegających rozpoznawaniu np. system nie atakuje większości obcych białek, które zjadamy. Również nie atakuje obcych białek, które wytwarza rozwijający się płód. W trzecim trymestrze ciąży objawy SM są nieznaczne - kiedy system immunologiczny toleruje wiele "obcych" czynników. Badacze próbowali wykorzystać tolerancję w przewodzie pokarmowym poprzez podawanie doustne białek mieliny, ale to zawiodło. Bada się obecnie hormony w ciąży. Stworzono syntetyczną cząsteczkę z białek mieliny, którą badano przez 20 lat i przyjęto do leczenia SM jako preparat Copaxone.

NAŚLADOWNICTWO MOLEKULARNE

Immunolodzy podejrzewają, że w te procesy jest włączone tzw. "naśladownictwo molekularne". Bakterie uczą się wcześniej o rozpoznawaniu immunologicznym i rozwijają sposób uniknięcia wykrycia. Teoria głosi, że kiedy osoba z nieco nieprawidłowymi proteinami (białkami) jest wystawiona na wirus lub bakterie z antygenem podobnym do mieliny kilka komórek T zostaje wydelegowanych do ataku na mielinę. Na początku bardzo mało komórek jest wrażliwych na mielinę, ale w miarę upływu czasu coraz więcej grup komórek T jest kierowanych do ataku niż do tolerowania tego białka organizmu. Nadal nic złego z tego nie wynika ze względu na istnienie ochrony ośrodkowego układu nerwowego przez warstwę komórek wyściełających naczynia krwionośne. Jest to główna ochrona mózgu przed szkodliwymi czynnikami, które mogą mu zaszkodzić. Natomiast w SM komórki aktywowane do ataku na mielinę mają zdolność przenikania bariery krew - mózg. Uczeni starają się to zbadać.

CO JEST WIADOME NT SPOSOBU W JAKI TO DZIAŁA

Jest pewne, że niektóre choroby są leczone bez pełnego zrozumienia działania leków. Tak jest z lekami modyfikującymi. Wiadomo, że pomagają, ale nie wiadomo do końca w jaki sposób. Betaseron, Avonex i Rebif są dokładnymi kopiami naturalnego interferonu działającego w organizmie. Interferon zmniejsza cechy zapalne, obrzęk i gwałtowne przenikanie komórek B i T. Natomiast inny interferon gamma pogarsza objawy SM. Interferony mogą zatrzymać komórki T od uwalniania związków chemicznych i blokują ich przechodzenie przez barierę mózg - krew. Nie przytłumiają układu immunologicznego w całości, dzięki temu ludzie biorący mogą stale opierać się infekcjom. Osoby przyjmujące je czasami reagują gorączką i stwierdzono, że mają łagodniejsze rzuty SM. Poziom całkowitego uszkodzenia towarzyszący permanentnej stracie - jest mniejszy. 
Copaxone daje podobny efekt. Copaxone daje również mniejsze uszkodzenia stwierdzone w rezonansie magnetycznym. Copaxone działa inaczej od intetrferonów. Jest on przynętą dla antygenu. Stwierdzono to przez wykryte na mielinie struktury białkowe. Przez blokowanie receptorów komórek T i nie posiadanie aktywnych cząsteczek prawdziwego antygenu Copaxone odwraca machinę "wojenną" komórek T i produkuje czynniki przeciw zapalne. Jednakże te leki są tylko w połowie efektywne bo wprawdzie zwalniają i modyfikują SM, ale nie mogą zahamować postępu i oddziaływania choroby.

I CO DALEJ

Aktualne powikłania pozwalają badaczom medycznym na interwencje. Badacze SM pracują nad formowaniem się blizn i nad tym jak można to kontrolować. Pracują nad naturalną remienilizacją albo użycie transplantowanych komórek. Inni mają nadzieję zwiększyć tolerancję na mielinę, ażeby umocnić barierę krew- mózg w celu zablokowania albo eliminowania komórek T uczulonych na mielinę, albo identyfikowania czynników inwazyjnych, które wyzwalają i wzmagają proces. Te i inne możliwości zostały poznane bardzo niedawno. Dowiedziano się więcej o układzie immunologicznym i centralnym układzie nerwowym i samym SM w ostatnich 10 latach więcej niż w poprzedzającym stuleciu. Jest to poważny powód do zachowania nadziei.

Opracowała: Maria Kassur 

 Początek