Życie codzienne
Niektórzy Japończycy pracują w bardzo dużych firmach, nierzadko znanych na całym świecie. Pracownicy takich firm spędzają w biurze bardzo dużo czasu i często pracują z dala od domu. Naturalnie, w Japonii jest także bardzo dużo mniejszych firm. Niektóre gospodarstwa rolne, zakłady albo sklepy są prowadzone przez całe rodziny i wtedy wszyscy członkowie rodziny pomagają w pracy. Gdy rodzice przechodzą na emeryturę, firmę najczęściej przejmuje najstarszy syn. Do niedawna w Japonii pracowali prawie sami mężczyźni. To się obecnie zmienia i w japońskich przedsiębiorstwach zaczyna pracować coraz więcej kobiet.
Nauka
Wszystkie japońskie dzieci w wieku od 6 do 15 lat muszą chodzić do szkoły. Wiele z nich zaczyna naukę wcześniej w wieku trzech lub czterech lat, kiedy idą do przedszkola. Prawie wszyscy uczą się dłużej, kończąc szkołę w wieku 18 lat. Prawie jedna trzecia idzie do szkoły wyższej. Niektórzy uczniowie wybierają szkołę średnią wyższego stopnia z dala od domu, bo są zdania, że niektóre szkoły są lepsze od innych. Według nich, uczeń, który skończy dobrą szkołę średnią, łatwiej zda na dobry uniwersytet, a później nie będzie miał kłopotu ze znalezieniem dobrej pracy. Dlatego do niektórych szkół jest bardzo trudno się dostać. We wszystkich trzeba zdawać egzaminy wstępne, a każda szkoła ma prawo przygotować swoje własne pytania egzaminacyjne. Większość egzaminów do renomowanych szkół jest bardzo trudna, więc wielu uczniów chodzi po południu, albo w soboty i niedziele, do specjalnych szkół korepetycyjnych (juku), które przygotowują do egzaminów.
Szkoła
Rok szkolny zaczyna się w kwietniu a kończy w marcu. Letnie wakacje trwają około półtora miesiąca. Do szkoły nie chodzi się także w święta państwowe. Oprócz tego dzieci mają wolne dwa tygodnie w okresie noworocznym, i dwa tygodnie na wiosnę, na koniec roku szkolnego. W tygodniu, nauka zaczyna się w poniedziałek i w większości szkół kończy się koło południa w sobotę. Lekcje zwykle trwają od 8.30 do trzeciej po południu, ale wielu uczniów zostaje do piątej a nawet do szóstej na zajęciach sportowych i w kółkach zainteresowań. W szkołach podstawowych w jednej klasie może być nawet czterdzieścioro uczniów. Niektóre szkoły wymagają więc, aby dzieci nosiły na głowach czapeczki albo berety w określonych kolorach; łatwiej je wtedy zauważyć i dzieci są bezpieczniejsze na ulicy. Większość szkół średnich niższego i wyższego stopnia wymaga, aby uczniowie chodzili w mundurkach, uszytych według bardzo ścisłych reguł. Mundurki chłopców są zwykle czarne, z metalowymi guzikami i sztywnymi kołnierzykami; dziewczynki noszą zwykle granatowe żakiety i plisowane spódniczki. Ostatnio jednak wiele szkół zmienia krój mundurków, tak by uczniowie czuli się w nich swobodniej. Obowiązkiem uczniów i nauczycieli jest utrzymanie szkoły w czystości. Każdego dnia poświęca się na to trochę czasu. Klasy są podzielone na grupy, które na zmianę sprzątają klasy, korytarze, toalety i inne wspólne pomieszczenia. Niektóre szkoły mają również obsadzone kwiatami ogródki, pielęgnowane przez uczniów.
Lekcje
Wszyscy japońscy uczniowie uczą się angielskiego. Naukę zaczynają w szkole średniej niższego stopnia i uczą się przez co najmniej sześć lat. Oczywiście nauka japońskiego jest również bardzo ważna. Gramatyka jest dość łatwa, ale nauka pisania zajmuje dużo czasu. W piśmie japońskim używa się trzech alfabetów. Znaki chińskie (kanji) pojawiły się w Japonii w VI wieku n.e. Przy ich pomocy Japończycy starali się zapisywać swój język, ale było to bardzo trudne, gdyż chiński i japoński bardzo się różnią. Stworzono więc dwa nowe rodzaje pisma: hiraganę i katakanę. I hirigana i katakana mają po 46 liter. Litery odpowiadają głoskom, tak jak w alfabecie rzymskim, i używa się ich do zapisywania słów, których nie da się wyrazić przy pomocy kanji. Kanji służą do zapisywania pojęć. Niektóre znaki są bardzo skomplikowane i można je wymawiać na wiele różnych sposobów. W codziennym użyciu jest około dwóch tysięcy znaków kanji. W szkole podstawowej trzeba się nauczyć około tysiąca znaków w mowie i w piśmie. Drugi tysiąc trzeba opanować przed skończeniem szkoły średniej niższego stopnia.
Domy japońskie
Domy i mieszkania japońskie bardzo różnią się między sobą. W wiejskich regionach Japonii można jeszcze znaleźć tradycyjne domy z drewna i gliny, kryte dachówką. Przed drugą wojną światową wiele z tych domów kryto słomą ryżową, ale teraz bardzo trudno byłoby znaleźć dom ze słomianym dachem. Większość nowych domów buduje się z aluminium, betonu i drewna. Ponieważ jest mało ziemi pod zabudowę, szczególnie w miastach, domy są zwykle bardzo drogie i raczej małe. W miastach wiele osób mieszka w wielkich bokach (danchi). Lato w Japonii jest gorące i wilgotne, więc domy buduje się tak, aby były przewiewne. Rozsuwane drzwi i okna są zrobione z papieru i drewna. Można je otwierać, żeby wpuścić świeże powietrze, albo zamykać, żeby nie było przeciągów. Można je także wyjąć, jeśli chce się z dwóch małych pokoików zrobić jedno duże pomieszczenie. Podłoga w przedsionku (genkan), przedpokoju i kuchni jest drewniana. Pozostałe pokoje są wyłożone trzcinowymi matami (tatami) ze słomy, krytej plecionym sitowiem. Kiedy wchodzi się do japońskiego domu, trzeba zdjąć buty i założyć kapcie, a kiedy wchodzi się do pokoju wyłożonego tatami, trzeba zdjąć również kapcie i zostawić je w przedpokoju. Na noc do spania układa się na matach miękkie pikowane materace i kołdry (futon). Rano zwija się je i wkłada do specjalnych szaf. W ten sposób pokój może być jednocześnie sypialnią, pokojem dziennym i jadalnią. Oczywiście, we wszystkich domach jest elektryczność i bieżąca woda. Tylko centralne ogrzewanie jest rzadkością, z wyjątkiem Hokkaido, gdzie są bardzo chłodne zimy. W pozostałych częściach Japonii pokoje ogrzewa się tylko wtedy, gdy ktoś w nich jest. Japończycy mają na przykład specjalne piecyki (kotatsu) - niskie stoły, pod którymi wbudowany jest grzejnik elektryczny. To bardzo praktyczny, tradycyjny sposób ogrzewania. Cały stół jest przykryty kołdrą, na której układa się blat. Żeby się ogrzać, wsuwa się nogi pod kołdrę. Jest tak przytulnie, że nieraz można się nawet zdrzemnąć! Siedzi się na płaskiej, kwadratowej poduszce (zabuton). Wiele budynków i domów ma klimatyzację, chłodzącą pomieszczenia w czasie letnich upałów. Każdy dom w Japonii ma łazienkę (o-furo). Jest to specjalne pomieszczenie, używane tylko do kąpieli. Wanna jest kwadratowa i głęboka. Napełnia się ją zimną wodą, a potem ogrzewa. Przed wejściem do gorącej wody trzeba się namydlić, siedząc na specjalnym stołeczku, a następnie spłukać z siebie mydło. Cała rodzina kąpie się w tej samej wodzie, małe dzieci często razem z rodzicami. Pora kąpieli to czas odpoczynku i przyjemności.
Jedzenie
W tradycyjnej kuchni japońskiej wkłada się dużo pracy w przygotowanie potraw, wykonanych często z surowych składników. Codzienny posiłek składa się na przykład z ryżu, warzyw, zupy z pasty sojowej (miso), marynat i ryby lub mięsa. Najpopularniejszą przyprawą jest sos sojowy (shoyu). Z ryżem często je się suszone zielone wodorosty (nori), które są bardzo delikatne, chrupiące i smaczne. Wodorosty są także bardzo zdrowe, ponieważ zawierają mnóstwo jodu. Znaną japońską potrawą są cienkie paski surowej ryby (sashimi) z zielonym chrzanem. Czasami paski surowej ryby układa się na kulkach przyprawionego octem ryżu (sushi). Chociaż te dania są z pozoru proste, trzeba uczyć się wiele lat, żeby stać się naprawdę dobrym kucharzem. Ryby przygotowuje się na wiele różnych sposobów. Na przykład tempura, czyli owoce morza i warzywa smażone w głębokim oleju, stała się tradycyjną japońską potrawą, choć zapożyczoną ją w XVI wieku od portugalskich kupców. Japończycy zaczęli jeść mięso dopiero około stu lat temu. Ale teraz jest już mnóstwo smacznych potraw z kurczaka, wieprzowiny i wołowiny. Bardzo dobre na przykład są szaszłyki z kurczaka (yakitori). Sukiyaki to wołowina duszona z warzywami i twarożkiem sojowym (tofu). Podaje się ją na stół w garnku, a jedzący wybierają sobie z niego to, na co akurat mają apetyt. W Japonii popularny jest także makaron (soba, udon), który czasem je się zamiast ryżu. Makaron zwykle podaje się w głębokiej misce z rosołem i warzywami, rybą lub mięsem. Zimny makaron w sosie to popularny posiłek latem. Ulubionym napojem Japończyków jest zielona herbata (o-cha). Podaje się ją po posiłkach i na wszystkich spotkaniach towarzyskich. Pije się ją gorącą i bez cukru. W Japonii można spotkać potrawy z całego świata: kuchnię chińską, koreańskie mięso z rusztu, spaghetti, curry, steki i hamburgery, które są ulubionym przysmakiem dzieci i młodzieży.
O zachowaniu się przy stole
Japończycy zwykle jedzą pałeczkami (hashi). Nakrywając do stołu, stawiają po lewej miseczkę z ryżem, a po prawej - z zupą. Pałeczki leżą równolegle przed nimi. Prawą ręką trzyma się pałeczki, a lewą podnosi miseczkę z ryżem lub zupą. Tylko zupę pije się prosto z miseczki - do innych talerzy i miseczek sięga się pałeczkami. Przed posiłkiem mówi się "Itadakimasu", a po posiłku "Gochiso-sama deshita". To odpowiedniki naszego "smacznego" i "dziękuję".