Kraj
Pełna nazwa kraju: Japonia
Obszar: 377 435 km kw.
Liczba mieszkańców: 125 mln
Stolica: Tokio (8 mln mieszkańców)
Skład etniczny: Japończycy (także miejscowe plemiona Ajnu), Koreańczycy
Język: japoński
Religia: shinto, buddyzm, chrześcijaństwo
Ustrój: monarchia konstytucyjno-parlamentarna
Głowa państwa: cesarz Akihito
Położenie
Archipelag japoński, leżący u wschodnich wybrzeży kontynentu azjatyckiego, rozciąga się wąskim łukiem o długości 3.800 km, od 20o25' do 45o33' szerokości geograficznej północnej. Ogólna powierzchnia Japonii wynosi 377.435 km2 - nieco więcej niż obszar Wielkiej Brytanii, ale tylko około 1/9 obszaru Indii i 1/25 obszaru USA - co stanowi mniej niż 0,3% ogólnej powierzchni lądów świata. Archipelag składa się z czterech głównych wysp: Honsiu, Hokkaido, Kiusiu i Sikoku (w kolejności od największej do najmniejszej), a ponadto z kilku łańcuchów wysp i tysięcy mniejszej wysepek. Honsiu zajmuje ponad 60% ogólnej powierzchni Japonii.
Lądy
Góry stanowią bardzo ważną część Japonii, zajmują prawie 70% powierzchni kraju. Większość najwyższych gór znajduje się na wyspie Honsiu. Jeden bardzo słynny łańcuch górski nosi nawet nazwę Japońskich Alp. Wiele z tych szczytów wznosi się ponad 3000 m. nad poziomem morza. Najsłynniejsza jest oczywiście góra Fudzi. To najwyższy szczyt Japonii; ma 3776 m. Bardzo wiele gór w Japonii jest pochodzenia wulkanicznego i dlatego w niektórych rejonach podgórskich biją gorące źródła. Jest to zjawisko naturalne - wynik podziemnej aktywności wulkanicznej. W niektórych źródłach woda jest tak gorąca, że można w niej nawet ugotować jajko na twardo! W Japonii jest 67 wulkanów i prawie wszystkie są aktywne. W ubiegłych latach zdarzyło się kilka poważnych wybuchów wulkanów, które zniszczyły wiele domów i spowodowały śmierć pewnej liczby osób. Mimo ryzyka, ludzie chętnie osiedlają się w pobliżu czynnych wulkanów, ponieważ lawa wulkaniczna znakomicie użyźnia ziemię. W Japonii zdarzają się również trzęsienia ziemi - co roku notuje się siedem - osiem tysięcy wstrząsów. Większość z nich jest tak nieznaczna, że nikt ich nie zauważa, ale od czasu do czasu duże trzęsienia ziemi może spowodować poważne straty. Dlatego budynki projektuje się tak, aby były odporne na wstrząsy. Specjalnie fundamenty pozwalają na łagodne kołysanie się budynków, które dzięki temu znacznie rzadziej ulegają zniszczeniu. Tak oto Japończycy nauczyli się żyć w harmonii z przyrodą.
Morza
Jeśli jakiś kraj składa się z samych wysp, musi mieć bardzo długą linię brzegów. Zbiorniki wodne są bardzo ważną częścią krajobrazu Japonii: są tu przepiękne górskie jeziora, Morze Japońskie na zachodzie i Pacyfik na wschodzie. Archipelag Japoński leży na szlaku tropikalnych burz, zwanych tajfunami, które najczęściej zdarzają się pod koniec lata lub wczesną jesienią. Tajfuny mogą powodować powodzie, osunięcia gruntu, niszczyć zbiory i domy.
Klimat i pory roku
Klimat Japonii jest bardzo zróżnicowany. Na północy zimy są mroźne i śnieżne, temperatura może spadać nawet do -40oC, a zimne wichry znad Syberii i Mongolii często przynoszą ze sobą zamiecie śnieżne. Lata są łagodne; temperatura dochodzi do 20oC. Na wyspach na południu, na przykład na Okinawie, jest dużo cieplej; co najmniej 30oC latem i rzadko kiedy poniżej 15oC zimą. W Tokio latem jest gorąco i wilgotno, a zimą chłodno - zwykle około 5oC. W klimacie prawie całej Japonii możemy wyróżnić cztery odrębne pory roku. Nadejście wiosny (haru) zwiastują kwitnące śliwy i wiśnie, a wszystkie prognozy pogody w tym okresie podają kiedy przewidywane jest kwitnienie tych drzew w różnych częściach kraju. Japończycy bardzo lubią przyglądać się kwitnącym wiśniom. Pod drzewami urządza się pikniki, aby uczcić nadejście wiosny. Ten zwyczaj nazywa się "oglądaniem kwiatów" (hanami). Od początku czerwca do połowy lipca jest gorąco i często padają deszcze. Pora deszczowa (tsuyu) ma duże znaczenie dla uprawy ryżu. Od końca pory deszczowej do połowy września trwa pełnia lata (natsu). Z wyjątkiem Hokkaido, wszędzie jest gorąco i wilgotno. Gdy nadchodzi jesień (aki), temperatura spada i powietrze staje się chłodne i rześkie. To piękna pora roku: pogoda jest słoneczna, a drzewa mienią się żółcią i czerwienią. Zimą (fuyu) w północnej i zachodniej Japonii pada zwykle bardzo dużo śniegu. W tych rejonach odbywają się różne śnieżne festiwale - a najsłynniejszy z nich ma miejsce w Sapporo, na wyspie Hokkaido. Ze śniegu i lodu powstają olbrzymie rzeźby, a turyści z całego świata przyjeżdżają je oglądać i brać udział w zabawie.
Rośliny i zwierzęta
Świat roślinny Japonii jest bardzo piękny i zróżnicowany, ze względu na wielką różnorodność klimatu i ukształtowania terenu. Niektóre kwiaty i drzewa mają dla Japończyków szczególne znaczenie. Kwiaty wiśni (sakura), które bardzo szybko opadają, są poetycką refleksją nad zmiennością tego świata. Dla odmiany sosna (matsu) jest symbolem długowieczności, a bambus (take), ze względu na swą wytrzymałość i giętkość, symbolizuje umiejętność pokonywania trudności i siłę. Chociaż w Japonii jest wiele ptaków, owadów i małych zwierzątek, nie ma tu wielu dużych drapieżnych ssaków. Największe są niedźwiedzie, żyjące w górskich ostępach. W pobliżu wiosek i miast mieszkają lisy i kuno psy. W ludowych japońskich bajkach zwierzęta te często płatają ludziom różne złośliwe figle.
Ludzie
W Japonii mieszka ponad 126 milionów ludzi. To siódmy kraj świata pod względem zaludnienia. Ostatnio zaludnienie utrzymuje się na stałym poziomie. Przewiduje się, że liczba mieszkańców Japonii osiągnie rekordowy poziom 130,4 miliona osób w roku 2010, a następnie będzie stopniowo maleć. Japończycy wywodzą się z mieszaniny różnych grup etnicznych. W dalekiej przeszłości, rdzenni mieszkańcy Archipelagu Japońskiego przemieszali się z przybyszami z kontynentu azjatyckiego i z wysp Pacyfiku. Z tego połączenia powstał dzisiejszy język japoński i kultura. Gdybyście wybrali się w podróż po Japonii, to z pewnością zauważylibyście różnice między poszczególnymi regionami, na przykład dialekty. W Tokio "dziękuje" to "arigato", ale w Kioto, na zachodzie Japonii, mówi się "ookini". Chociaż Japonia ma wielu mieszkańców, jej powierzchnia jest raczej niewielka, tak więc kraj jest gęsto zaludniony. Na jeden kilometr kwadratowy przypada przeciętnie 332 osoby. Trzeba jednak pamiętać, że większa część kraju jest górzysta i nie nadaje się do wykorzystania, w rzeczywistości więc Japończycy zamieszkują na mniej niż dziesięciu procentach powierzchni swojego kraju. Widzimy zatem, że w niektórych regionach gęstość zaludnienia znacznie przekracza przeciętną. Wielu Japończyków mieszka na nadmorskich nizinach. Tam zresztą znajdują się największe miasta. Ponad cztery piąte ludności mieszka w miastach lub miasteczkach. W Tokio, stolicy Japonii i jej największym mieście, mieszka 12 milionów osób. Fukuoka, Kobe, Kioto, Osaka, Sapporo i Jokohama mają ponad milion mieszkańców każde.
Rząd
Japonia ma demokratyczny system rządów. Wszyscy dorośli obywatele mają prawo głosu i mogą brać udział w wyborach regionalnych i ogólnokrajowych. W Japonii jest sześć głównych partii politycznych. Najsilniejsza z nich to Partia Liberalno-Demokratyczna, która sprawowała władzę od 1955 do 1993 r. Organem ustawodawczym w Japonii jest dwuizbowy parlament, składający się z Izby Reprezentantów i Izby Radców. Członkowie Izby Reprezentantów są wybierani w obwodach wyborczych. a członkowie Izby Radców - w obwodach wyborczych albo przez rady prefekturalne. Większość ogólnokrajowych ustaw musi zostać przyjęta przez obie izby parlamentu. Tylko w niektórych przypadkach, jeśli izby nie zgadzają się ze sobą, decyduje zdanie Izby Reprezentantów. Premier jest członkiem parlamentu i parlament wybiera go na to stanowisko. Premier powołuje swój gabinet. Każdy z członków gabinetu kieruje pracą jednego ministerstwa. Rząd jest odpowiedzialny za sprawy, które dotyczą całego kraju. Japonia jest podzielona na 47 prefektur, z których każda ma swoje własne, wybieralne władze. Ponadto, każde miasto, miasteczko i wioska również wybiera swój lokalny samorząd. Samorządy lokalne i władze prefekturalne odpowiadają za rozwiązywanie spraw na szczeblu lokalnym.
Rodzina
W dzisiejszych czasach, w japońskiej rodzinie jest zwykle jedno albo dwoje dzieci. Dawniej dziadkowie, rodzice i dzieci najczęściej mieszkali razem. Obecnie większość osób w podeszłym wieku mieszka samotnie. Poza tym Japończycy żyją dziś znacznie dłużej niż kiedy?. To oznacza, że Japonia musi wypracować nowy system opieki nad ludźmi starszymi.