Polineuropatie to grupa schorzeń, w której dochodzi do powolnej postępującej degeneracji nerwów obwodowych. prawie zawsze powodem tego jest uszkodzenie genu. Przy czym znacznie bardziej upośledzone są włókna nerwów ruchowych odpowiedzialnych za sterowanie ruchami niż przekazujące wrażenia (dotyku, bólu, temperatury) włókna czuciowe.

Wspólne dla wszystkich form polineuropatii jest to, że najpierw pojawia się zanik mięśni stóp i związane jest z tym osłabienie. Następnie objawy rozszerzają się na podudzia, później na ręce i przedramiona, a najpóźniej na uda, chociaż do tych zaników może w ogóle nie dojść. Jest sprawą kontrowersyjną, czy istnieje forma, która rozpoczyna się w obrębie mięśni obręczy barkowej. Zaburzenia czuciowe nie są z reguły zbyt duże. Dotyczą jedynie tych części, które przykrywają skarpetki i rękawiczki. Istnieją także zaburzenia wegetatywne, takie jak nadmierne lub później zbyt małe pocenie i zaburzenia ukrwienia skóry (skóra marmurkowo-niebieskawa). Poza tym u pewnej części chorych pojawiają się zniekształcenia układu kostnego dotyczące głównie kręgosłupa i stóp (min skrzywienie kręgosłupa).

Porażenia i zaburzenia czucia postępują w zasadzie bardzo wolno. W dojrzałym wieku może dojść wprawdzie do znacznych trudności w chodzeniu
i upośledzeniu manualnych ruchów rąk, ale nie obserwuje się ograniczenia długości.

Podział rożnych form choroby nie Jest Jeszcze dotychczas jednoznacznie określony. Biorąc pod uwag? zmiany w nerwach obwodowych, można wyróżnić dwie główne formy: forma, w której przede wszystkim osłony włókien nerwowych są nadmiernie grube oraz forma, w której zanikają same włókna nerwowe wyróżnia się choroby Charcot-Marie- Tooth /Ch-M-T/, neuropatię, prze-rostową Dejerine'a - Sottasa i chorobę Refsuma. Choroba Ch-M-T może mieć postać przerostową i nieprzerostową oraz. tzw. Postaci pomostowa.

W postaci przerostowej Ch-M-T ulegają nadmiernemu pogrubieniu osłony włókien nerwowych nerwów ruchowych. Znacznie zwolniona jest szybkość przewodzenia impulsów nerwowych.

Lekarzami kompetentnymi do postawienia diagnozy i dalszego leczenia są w przypadku dzieci-pediatrzy oraz neurolodzy, szczególnie ci, którzy współpracuj z odpowiednimi placówkami specjalistycznymi.

Bardzo ważne są dokładne badania neurologiczne i internistyczne, ponieważ wiele innych przyczyn /np. alkoholizm, cukrzyca/ mogą. również prowadzić do schorzeń nerwów obwodowych. istotne są także badania dalszych członków rodziny, by stwierdzić Jak choroba jest dziedziczona. Badania obejmuje z reguły także elektromiogram /EMG/. W dalszej kolejności za pomocą elektroneuirografii określa się prędkość przewodzenia nerwów. W niektórych przypadkach dla potwierdzenia diagnozy konieczne jest pobranie przy miejscowym znieczuleniu, małego wycinka nerwu (bjopsja nerwu) i zbadanie go pod mikroskopem. Ten wycinek pobiera się z nervus suralis, małego nerwu skóry po zewnętrznej stronie podudzia. Bjopsja nerwu jest szczególnie ważna wtedy, gdy należy wykluczyć zapalenie.

W niektórych postaciach polineuropatii dobre efekty daje leczenie kortykosterami. W chorobie Refsuma postęp choroby można zatrzymać stosując odpowiednią dietę. Głównie jednak postępowanie lecznicze ogranicza się do zabiegów fizykoterapeutycznych, odpowiedniego zaaparatowania i ewentualnie przeprowadzenia korekcji chirurgicznych.

Terapia ruchowa przy biernej mobilizacji zaatakowanych kończyn służy treningowi zdrowych mięśni i zapobiega wadliwemu ustawieniu w stawach. W jej ramach mieszczą się również masaże, ćwiczenia w wodzie i ćwiczenia oddechowe. Należy przy tym unikać nadmiernego wysiłku.
W zaawansowanych stadiach pacjenci i opiekunowie wraz z lekarzami i fizjoterapeutami muszą rozważyć czy konieczne jest zastosowanie sprzętu specjalistycznego /butów ortopedycznych, aparatów/.