(część ta jest opracowana w oparciu o informacje zawarte m.inn. w „Foniatria kliniczna” pod red. prof.A.Pruszewicza - PZWL 1992)

• używasz często walkmana? Strzeż się!!! Niedługo niewiele będziesz poza nim słyszał, a baterii starczy Ci na kilka minut !!!
• rodzina twierdzi, że zbyt głośno nastawiasz telewizor? Zamiast się złościc idź lepiej zbadać słuch !
• Często coś słyszysz, a nie wiesz skąd dochodzi dźwięk? Nie rozumiesz co mówią inni w grupie? Uciszają Cię, bo zbyt głośno mówisz?

Mowa i słuch są podstawą porozumiewania się. Po raz pierwszy człowiek wypowiedział i zrozumiał słowo w okresie neardel.... no, bardzo dawno temu. Ok.120 tys. lat p.n.e. A jak wypowiedział to i usłyszał. Za dwa lata to będzie nawet 122002 lata temu. Zapis graficzny mowy w postaci jakiś tam znaków wyryto po raz pierwszy 12000 lat p.n.e., a pierwszy alfabet powstał 3000 lat pne. I na co było to wszystko??? Obecnie era pisania zamiera. Powstaja i rozwijają się nowe formy przekazywania mowy i myśli. Telekomunikacja rozwija się w niespotykanym dotąd tempie wykorzystując wszystkie dotychczasowe zdobycze techniki w sposób niezwykle zachłanny. I zupełnie nowego znaczenia nabiera zaniedbywany dotąd zmysł - słuch.

Troszeczkę o budowie kłapucha.
Ucho, a mówiąc precyzyjniej narząd słuchu składa się, tak jak każda porządna dzida bojowa z przedniej części czyli układu przewodzącego dźwięki i z tylnej części integralnie złączonej z przednią - układu odbiorczego. Układ przewodzący to ucho zewnętrzne (to nie tylko to co sterczy lub jest klapnięte, ale dużo więcej części, których wcale nie widać: błona bębenkowa, trąbka słuchowa, łańcuszek kosteczek słuchowych). Dźwieki są odbierane w ślimaku (wcale nie żartuję, misiu) i poprzez receptor słuchowy nerwem ślimakowym dostają się do mózgu. A tam już sam wiesz co się dzieje. Po prostu aż huczy!!! Wróćmy na chwilę do ślimaka, aby nam nie umknął w siną dal. Jest to tak istotna część całego układu, że nie sposób przejść obok niego bez chwili zadumy. W ślimaku, proszę Państwa występuje ok.30.000 pojedyńczych neuronów (wiemy co to takiego, prawda? - dla tych co nie wiedzą: neurony, to takie druciki, którymi dźwięk dociera do mózgu). I nie dość tego. Te 30.000 neuronów skręconych razem tworzą gruby , jak na warunki ucha, kabel zwany nerwem ósmym. I ta masa neuronów rozdziela się jeszcze trzystukrotnie zanim dotrze do mózgu. Sporo, co? I to na tak krótkiej drodze: od ślimaka do kory mózgowej w obu półkulach. I to tylko dlatego, Kapturku Czerwony, żebyś mnie dobrze słyszała.

Jak się robi słuchanie.
Teraz będzie jeszcze bardziej nudnie. Ci, którzy nie wiedzą, co to częstotliwość, powinni ominąć ten fragment. Ucho ludzkie jest wrażliwe na częstotliwości w zakresie 16-20.000 Herców (Hz). Trzeba przy tym wiedzieć, że zakres powyżej 15.000Hz jast słyszalny jedynie przez dzieci i w wieku starszym jest już trwale niedostępny. Natomiast największą czułość ucho ludzkie wykazuje w częstotliwościach 2.000-3.000 Hz. Górna granica słyszlności przebiega na poziomie 110-120 decybeli (dB). Przy takim natężeniu występuje uczucie bólu w uszach, a przekroczenie tej granicy powoduje uszkodzenie słuchu. Więc lepiej nie próbować. Natężenia przekraczające o 30dB tę granicę bezpowrotnie uszkadzają słuch.

Ruskie kazanie
Słuchanie głośnej muzyki poprzez słuchawki walkmana powoduje znaczne wzmocnienie dźwięków, które docierają w bezpośrednie sąsiedztwo błony bębenkowej, bez niezbędnego filtra jakim jest w normalnych warunkach powietrze. W efekcie tego dźwięki w niektórych pasmach częstotliwości przekraczają znacznie granicę bezpieczeństwa i uszkadzaja poszczególne elementy narządu słuchu. Przez pewien czas organizm się broni, regeneruje, ale do czasu. Szybsze wyczerpywanie baterii walkmana, podkręcanie głośności, wtykanie głębiej słuchawki, świadczy o tym, że zwyciężyłeś w walce ze ślimakiem...

O wyższości kobiet nad płcią odwrotną
Fizjologiczne ubytki słuchu zwiazane z wiekiem różnią się u obu płci. Mężczyźni znacznie wcześniej zaczynają tracić słuch. I to dlatego, Kochanie nie zawsze słyszę jak mnie prosisz o wyniesienie śmieci. Średnie wartości fizjologicznych ubytków słuchu w zależności od wieku przedstawiają poniższe tabele (cbdo):

Jeżeli jeszcze nie wyłączyłeś walkmana:
Ubytki słuchu są różne. Większe i mniejsze. Uciążliwe i uciążliwsze. Nieznośne i okropne. Fatalne. Ale trzeba z nimi żyć. I trzeba umieć sobie z nimi radzić. I zawsze trzeba mieć nadzieję, że znowu usłyszymy cudowny dźwięk kropli deszczu padających na szybę okienną, szum morza, ptaków śpiew...

Ubytki słuchu dzielimy na:

1. Niedosłuch lekkiego stopnia - ubytki do 40 dB, występują wady artykulacji,
2. Niedosłuch średniego stopnia - ubytki od 45 do 65 dB, ubytki w zakresie mowy(250-2500Hz), występuja trudności w zrozumieniu mowy,
3. Niedosłuch głęboki - ubytki od 70 do 85 dB, występują bardzo duże zaburzenia w zrozumieniu mowy,
4. Resztki słuchowe i głuchota - pozostały jedynie wysepki słuchowe w częstotl. pow. 1000 Hz i natężeniu pow.85 dB - odczuwa się dźwięki jako wibracje

Zaburzenia słuchu - od urodzenia
Spośród wielu przyczyn zaburzeń słuchu do najczęściej spotykanych należą:

• głuchota dziedziczna
• głuchota wrodzona

1. różyczka (najgroźniejsza w 1 i 2 m-cu ciąży)
2. toksoplazmoza
3. kiła wrodzona
4. ciężkie schorzenia, m.inn. cukrzyca i schorzenia nerek

Stwierdzono szkodliwe działania na narząd słuchu (działanie ototoksyczne) wielu antybiotyków jak: streptomycyna, szczególnie dihydrostreptomycyna, kanamycyna, neomycyna, gentamycyna. Ucho wewnętrzne płodu uszkadza chinina, thalidomid, sole metali ciężkich. Uszkadzająco na słuch płodu działaja preparaty hormonalne oraz nadmiar lub niedobór witamin. Do uszkodzenia słuchu płodu może przyczynić się spożywany przez kobiete alkohol i nikotyna oraz narkotyki. Ponieważ właściwości tłumiące ścian brzucha i macicy zmniejszają się wraz z postępem ciąży - kobiety ciężarne powinny unikać przebywania w otoczeniu hałasu o podwyższonym natęźeniu.

• głuchota nabyta
  - głuchota okołoporodowa powstała w wyniku zastosowania w czasie porodu kleszczy, ekskawatora próżniowego lub pomocy ręcznej
  
• głuchota wczesnego dzieciństwa
  - choroby zakaźne: nagminne zapalenie opon mózgowych, świnka, odra, płonica, błonica, dur, uszkodzenia po szczepieniach,
  - związki ototoksyczne (wymienione wyżej)
  - choroby zapalne i nieżytowe ucha środkowego
  - choroby przewlekłe: cukrzyca, zapalenie nerek, gościec, hipoglikemia, niedoczynność tarczycy
  - urazy
  
• głuchota czynnościowa spowodowana pewnymi formami autosugestii z przyczyn psychogennych (poważnie !!!).
  

  Nagła głuchota
  to nagły ubytek słuchu obejmujący kilka częstotliwości o natężeniu pow. 30 dB. Przyczyny nagłej głuchoty mogą być najróżniejsze. Poniżej przedstawiam ich klasyfikacje zrobioną przez mądrych ludzi. Użyte są w niej niekiedy niezrozumiałe nazwy i sformułowania, ale muszę je podać. Klasyfikacja ta jest bardzo dziwna: im bardziej się w nią wpatruję tym więcej nachodzi mnie refleksji nad ogromem wiedzy, którą trzeba posiąść, aby żyć bezpiecznie. Ale nawet wiedząc o tych niebezpieczeństwach nie sposób je wszystkie ominąć. Rozumiem, że trzeba się wystrzegać uderzenia pioruna, ale chinina? (przecież chinina uratowała ukochaną Nel przebywającą ze Stasiem wpustyni i wpuszczy). Ale trzeba wierzyć uczonym, że chinina ratując życie może uszkodzić słuch. Albo ten wirus grypy czy półpasiec uszny ???, nie mówiąc o punkcie X.F czy I. B. 4.
  Zresztą i tak wiem, że tabelę tę wykorzystasz w przygotowaniach do spotkania z Komisją Wojskową.
  

  Czynniki etiologiczne nagłej głuchoty (w/g Stange i Nevelinga)
  

  I. Urazy
  

  A. Bezpośrednie
  

  1. złamanie kości skalistej
  2. postrzały
  3. urazy czaszki
  4. uderzenie pioruna
  5. skaleczenie przez przewód słuchowy zewnetrzny
  a) błędnie wykonane operacje na uchu środkowym
  b) uraz akustyczny
  c) uraz na skutek wybuchu
  d) leczenie ultradźwiękami
  e) uszkodzenie wywołane przez prąd
  wysokiego napięcia

  B. Pośrednie
  1. zwichnięcie kręgów szyjnych po
  leczeniu nastawianiem
  2. uszkodzenie pnia nerwu VIII przy złamaniach piramidy
  3. uszkodzenie pnia nerwu VIII przy krwawieniach do przestrzeni oponowej - operacje zwoju Gassera
  4. uszkodzenie okolicy jąder nerwu VIII przy uszkodzeniach mózgu
  

  II. Zaburzenia naczyniowe tętnicy słuchowej wewnętrznej
  

  A. Uszkodzenia endogenne z krwawieniem, arterioskleroza, nadczynność tarczycy, kiła, samoistne krwawienia
  B. Uszkodzenia egzogenne, zatrucie PB,P, CO, CH3OH, zakrzepy, zatory
  C. Angioneurotyczne skurczowe przełomy w zakresie n.VIII wywołane przez:
  1. ochłodzenie,
  2. przegrzanie, nasłonecznienie, 3. czynniki psychoemocjonalne,
  4. reakcje odogniskowe,
  5. uczulenia,
  6. zespół kręgosłupa szyjnego na tle spyndylozy lub osteochondrozy
  D. Krwawienia w błędniku wywołane pobudzeniem psychicznym
  

  III. Zmiany hematologiczne na skutek
  

  A. krwawienia w skazach
  krwiotocznych, białaczkach, policytemii, niedokrwistości złośliwej
  B. zatory azotowe tętnicy słuchowej wewnętrznej w chorobie kesonowej
  C. zatory tłuszczowe
  

  IV. Uszkodzenia wywołane przez drobnoustroje
  

  A. Zapalenie w obrebie narządu końcowego
  1. występujące zapalenie błędnika w przbiegu ostrego lub przewlekłego zapelenia ucha środkowego
  2. zstępujące zapalenie błędnika w przebiegu zapalenia opon
  3. zstępujące zapalenie błędnika w przebiegu płonnicy, kiły, odry
  4. przerzutowe zapalenie błędnika w przebiegu odry, płonicy, zapalenia szpiku
  

  B. Zapalenie w obrębie pnia nerwu w drobnoustrojowych schorzeniach zakaźnych
  1. bruceloza
  2. błonica
  3. kiła wrodzona lub nabyta
  4. płonica
  5. zapalenie opon bez etologii wirusowej
  6. dur
  7. gruźlica
  

  V. Uszkodzenia wirusowe
  

  A. półpasiec uszny
  B. odra
  C. choroba Heinego-Medina
  D. ospa wietrzna
  E. wirus grypy
  F. zapalenie wirusowe opon
  G. świnka
  

  VI. Uszkodzenia ototoksyczne
  

  A. streptomycyna
  B. neomycyna
  C. chinina
  D. salicyliany
  E. arsen
  F. nikotyna, alkohol
  G. witamina D2
  H. tlenek węgla ; należy
  podkreślić, że wiele leków wywiera również silne działanie ototoksyczne (kanamycyna, gantamycyna, amikina, furesemid i in.)
  

  VII. Uszkodzenia alergiczne
  

  A. Immunosurowice
  B. niezgodność grup krwi
  C. ukłucia insektów
  D. środki znieczulające miejscowo
  E. uśpienie ogólne
  F. środki przeciw robaczycy - Ol.Chenopodium

  VIII. Psychogenna głuchota
  

  IX. Guzy nerwu VIII
  

  X. Niejasne, nie dające się sklasyfikować uszkodzenia
  

  A. zapalenie nerwu na skutek nadmiernego nasłonecznienia
  B. stwardnienie rozsiane
  C. uraz akustyczny
  D. ucisk n.VIII przez torbiele oponowe
  E. nieprawidłowo długi przebieg zewnątrzczaszkowy tętnicy móżdżkowej
  F. ciąża
  G. kolagenozy
  

  Słuch i Hałas 1998