Ruch
przy
stwardnieniu
rozsianym

Materiały z Podręcznika dla chorych na SM Opracowanego na podstawie wydawnictwa
National Multiple Sclerosis Society - USA

Polskojęzyczne wydania podręcznika - 1995, 1997, 1998
Polskie Towarzystwo Stwarnienia Rozsianego
Oddział Wojewódzki w Gdańsku
Autorzy Debra Frankel, James Miller, Norman Nemerow, Randall Schapiro, Ronald Taylor, Stanley Yarnell
Tłumaczenie Dorota Koreń
Konsultacja mgr Anna Wróblewska
Opracowanie
i skład
Krzysztof Orłowski


Przedmowa

Podręcznik ten został napisany specjalnie dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane. Mamy nadzieję, że stanie się on bodźcem do opracowania przez każdego chorego odpowiedniego dla niego programu ćwiczeń w porozumieniu z lekarzem i fizykoterapeutą.

Z medycznego punktu widzenia wartość takiego programu jest nieoceniona, równie ważne jest też dobre samopoczucie psychiczne, wniesione regularnymi ćwiczeniami według przyjętego programu.

Ufamy, że podręcznik ten pomoże osobom chorującym na stwardnienie rozsiane poprawić jakość ich funkcjonowania w życiu.


Wprowadzenie

Dlaczego należy ćwiczyć?

Każdy chory na stwardnienie rozsiane, bez względu na stopień niesprawności, może odnieść korzyści z ćwiczeń. Program ćwiczeń prowadzony pod kontrolą lekarza może przynieść następujące korzystne efekty:

  • osiągnięcie poprawy siły mięśni;
  • utrzymanie lub zwiększenie wytrzymałości;
  • utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchów i elastyczności stawów;
  • obniżenie spastyczności;
  • wzmocnienie funkcji serca i naczyń krwionośnych;
  • zapobieganie bólom;
  • zapobieganie objawom towarzyszącym SM, jak zanikom mięśni i przykurczom;
  • utrzymanie odpowiedniej wagi ciała;
  • redukowanie tendencji do obstrukcji;
  • zapewnienie dobrego samopoczucia.


Podział podręcznika


Przed rozpoczęciem stosowania jakiegokolwiek programu ćwiczeń przeczytaj uważnie ten podręcznik. Jest on podzielony na 4 działy:
  1. Ćwiczenia bierne: ćwiczenia wymagające pomocy innej osoby.
  2. Ćwiczenia czynne i czynne - oporowe: ćwiczenia, które mogą być wykonywane samodzielnie, także z wykorzystaniem siły oporu innej osoby lub urządzenia mechanicznego.
  3. Ćwiczenia koordynacji i równowagi: ćwiczenia, które mają pomóc ludziom doświadczającym pewnego braku koordynacji i trudności z zachowaniem równowagi.
  4. Spastyczność: pozycje ułożeniowe mające na celu redukowanie spastyczności.


Kilka porad, zanim rozpoczniesz

  1. Zaleca się, abyś przed rozpoczęciem ćwiczeń przedyskutował swój program z lekarzem. Możesz poprosić go o doradzenie, które działy i ćwiczenia są dla Ciebie najbardziej odpowiednie.
  2. Nie rozpoczynaj żadnego programu ćwiczeń podczas okresu pogorszenia, chyba że tak doradzi Twój lekarz.
  3. Podniesienie temperatury ciała przez zbyt intensywne ćwiczenia może zwiększyć spastyczność i zmęczenie. Czynne ćwiczenia z niewielkim oporem powodują mniejszy wzrost temperatury ciała niż techniki z dużym oporem. Niewystarczająca ilość odpoczynku może spowodować przećwiczenie. Naucz się narzucać sobie tempo i skoncentruj się na powolnym stopniowaniu wysiłku.
  4. Podczas ćwiczeń noś ubranie, które nie krępuje ruchów.
  5. Wypróbuj różne pory dnia, aby znaleźć najlepszy dla siebie czas do ćwiczeń. Niektórzy wolą podzielić sesję ćwiczeniową na dwie części - rano i wieczorem.
  6. Jeżeli czujesz jakikolwiek ból, czy niewygodę podczas wykonywania ćwiczenia, przerwij je. Skontaktuj się ze swoim lekarzem, aby ustalić przyczynę.
  7. Nastaw się na stopniowy, powolny postęp, gdy rozpoczynasz ćwiczenia.
    Nie zmuszaj się do wysiłku powyżej swoich możliwości.

Ponieważ stwardnienie rozsiane występuje w różnych formach, nie można zastosować jednego prostego programu ćwiczeń, który byłby odpowiedni dla każdego. Objawy choroby zmieniają się i dlatego ćwiczenia, które są odpowiednie w pewnym okresie, może być niewłaściwe w innym. Z tego powodu program ćwiczeń musi być zindywidualizowany i powinien uwzględniać ciągłą potrzebę wprowadzania zmian wraz ze zmiennością choroby.

[ko]