JASNE PLAMY I CZARNE UBYTKI

"INSIDE MS"
 Czego można dowiedzieć się z rezonansu magnetyczngo?

W artykule tym przedstawione są podstawowe szczegóły, które warto poznać dla zrozumienia stwardnienia rozsianego.

Najważniejsze z nich: niekontrolowane uszkodzenia centralnego układu nerwowego - mózgu i rdzenia kręgowego - dla wielu ludzi uszkodzenia widziane w pewnym czasie pozostają na stałe. Materiał tłuszczowy który osłania włókna nerwowe (mielina) jest zniszczona i zastąpiona przez blizny, to dotyczy także substancji szarej (komórki szare jak i włókna nerwowe). Mogą występować czarne dziury i otaczające bliznowacenia w mózgu, zwane atrofią. Im wcześniej rozpoczęta jest terapia modyfikująca chorobę, tym bardziej efektywnie może być usunięte (albo nawet może ono nie wystąpić) uszkodzenie.

50 lat temu rezonans magnetyczny był nazywany nuklearnym rezonansem magnetycznym i był stosowany w laboratoryjnych badaniach naukowych. W latach 1970, kiedy rozwinęła się technika komputerowa, rezonans został zmodyfikowany i zmieniono jego nazwę. Zastosowano nową nazwę - rezonans magnetyczny.

Podstawowa technologia nie została zmieniona. Wtedy i teraz nie wykorzystuje się promieniowania i energii nuklearnej, natomiast stosuje się fale radiowe i magnetyzm.

Silne pole magnetyczne wytrąca protony wodoru w cząsteczkach wody.

Kiedy fale radiowe zatrzymują się, wtedy protony umiejscawiają się bliżej linii pola magnetycznego, sygnały, które są odczytywane przez komputer. Program komputerowy zamienia te dane w obraz wody. Wody w żywych tkankach ludzkich.

GDZIE NIE MA TŁUSZCZU, JEST WODA

Ponieważ osłonka mielinowa, która otacza włókna nerwowe składa się z tłuszczu, wypiera wodę. Uszkodzenia w SM ukazują się na rezonansie, ponieważ pola, w których mielina w miejscach, gdzie brakuje tłuszczu, zatrzymuje więcej wody. Uszkodzenia te pokazują się jako jasne plamy. We wczesnych latach 80-tych pierwsze próbki rezonansu magnetycznego ze zmianami SM pozwoliły na istotne zrozumienie tej choroby. Te pionierskie studia wyjaśniły, że SM jest stale postępującą chorobą.

Nawet, jeśli osoba z SM jest w okresie remisji i czuje się dobrze, zmiany w mózgu i rdzeniu zachodzą nieustannie. Badania nad SM wykazały, że dzieje się to od 5 do 10 razy częściej, niż widoczne zmiany takie jak rzuty lub ataki.

WIARYGODNE BADANIA

Dzisiaj rezonans jest zasadniczym badaniem aktywności SM. Badacze mogą liczyć ilość i rozmiary uszkodzeń, co pozwala im na obiektywne określenie aktywności SM. Dane rezonansu są proste do oceny: mniej i mniejsze uszkodzenia = dobrze, więcej i większe uszkodzenia = źle.

Ważną sprawą jest brak zależności pomiędzy obrazem rezonansu a klinicznym obrazem SM, tzn. samopoczuciem chorego i jego sprawnością w codziennym życiu. Jednak w ciągu dłuższego czasu całkowita liczba uszkodzeń widziana w rezonansie jest definitywnie związana ze sprawnością danej osoby. Pewne zaburzenia poznawcze - pamięć, zdolność znajdowania słów, rozwiązywania problemów są związane z umiejscowieniem uszkodzeń i ich liczbą oraz rozmiarami.

UWIDOCZNENIE ZA POMOCĄ GADOLINIUM - UWIDACZNIA CZYNNE ZAPALENIE

Gadolinium (gadolin - metal, pochłania neutrony) jest kontrastem. Wstrzyknięty kilka minut przed badaniem do obiegu krwi rozjaśnia pola, gdzie komórki systemu odpornościowego wychodzą na zewnątrz naczyń krwionośnych i przechodzą do centralnego układu nerwowego. Jest to główną cechą aktywnego zapalenia, kluczowym momentem w ataku SM na mielinę.

Normalnie komórki odpornościowe trzymają się z daleka od tkanek mózgowych dzięki barierze krew - mózg wyściełającej ściany naczyń kapilarnych. Badania wykazały, że uwidocznione przy pomocy gadolinium uszkodzenia zanikają po 3 - 6 tygodniach. Niestety zanikanie nie zawsze oznacza, że te zmiany ustąpiły. To można sprawdzić tzw. rezonansem T2.

BADANIE T2 DAJE DOBRY WGLAD W ZMIANY W CIAGU OSTATNIEGO ROKU

Komputerowy program rezonansu może wykonać obrazy oparte na 2 różnych okresach spoczynku protonów zwanych badaniem T1 i T2. Badanie T2 ukazuje poziom choroby w poprzednim roku. Uszkodzenia, które badanie ukazuje widoczne są jako wysoko nawodnione plamy ukazujące się nawet wtedy, kiedy się skończy działanie gadolinium. Są one określane jako "plaq'i". Czasami zdarza się, że uszkodzenia te leczą się same i zanikają na zawsze. Inne powstają później, czasami wracają kilkakrotnie. Uczeni dowiedzieli się, że powracające oznaki zapalenia zmieniają swoją naturę.

BADANIE T2 WYKAZUJE USZKODZENIE TKANKI

Ciemne pola w badaniach T2 wskazują na utratę mieliny, włókien nerwowych albo aksonow. Miejsca te zwane są czarnymi dziurami. Im ciemniejsze miejsca, tym większa utrata tkanki. Powstają one w miejscu powtórnego zapalenia. Osoby, u których stwierdzono ich istnienie, cierpią na permanentną niesprawność.

"MTR" REZONANS MAGNETYCZNY ZEROWY NA UTRACONEJ TKANCE

To badanie pozwala badaczom określić bardziej precyzyjnie, jak wiele uszkodzonych tkanek znajduje się w specyficznych uszkodzeniach.

"MRS" SPEKTOSKOPIA REZONANSU MAGNETYCZNEGO UWIDACZNIA WIECEJ

Wykazuje nie tylko faktyczny obraz stanu chorego, lecz uwzględnia także próbki laboratoryjne wykazujące obecność specyficznych czynników chemicznych. Pozwala ona na zmierzenie ilości ważnych substancji chemicznych w komórkach nerwowych i aksonach.

WKRÓTCE SPODZIEWANE...

Możliwości rezonansu magnetycznego dla wyjaśnienia procesów zachodzących w organizmie nie osiągnęły jeszcze swojego szczytu. Wśród nowych technik jest jedna zwana traktografią. Skupiając się na substancji białej mózgu technologia może określić indywidualny położenie nerwów albo komórek nerwowych. Rozwinęły się rezonanse magnetyczne z dużo większymi magnesami. Te urządzenia są używane głównie do badań naukowych.

JAK CZĘSTO POWINNO SIĘ MIEĆ WYKONANY REZONANS MAGNETYCZNY

Rezonans może dać odpowiedź co do istnienia SM, natomiast nie może być podstawą leczenia osoby z SM. Rezonans pomaga wyjaśnić ukryte zaostrzenia, również pomaga w sprawdzeniu, czy terapia modyfikująca chorobę działa. Rezonans pomaga śledzić zmiany, co może pomóc przekonać danego chorego do zastosowania leczenia. Rezonans magnetyczny jest ustaloną częścią badania klinicznego i pomaga w wyborze sposobu leczenia po postawieniu diagnozy.