Dr Patricia Jungfer, psycholog
Depresja jest powszechnie występującym objawem towarzyszącym stwardnieniu rozsianemu, Jest jednak słabo zbadana w sposób systematyczny i naukowy. Depresja jako zespół chorobowy o specyficznych cechach klinicznych musi być odróżniona od depresji jako objawu, który jest częścią składową innego zespołu chorobowego, czy też występuje jako krótkotrwałym odczucie.
Depresja jako zespół składa się z utrwalonego obniżenia nastroju i z utraty zainteresowania wydarzeniami (zjawiskami) przyjemnymi.
Składa się z:
Spowolnienia psychomotorycznego lub podniecenia, które dotyczą aktywnosci fizycznej, mowy, a także myślenia.
Zaburzeń wegetatywnych (zmiana rytmów biologicznych, apetytu, rytmu snu – czuwanie, czynności seksualnych).
Jest niewiele literatury na temat depresji związanej z SM. Przegląd badań na ten temat od lat 1950-tych wskazuje, że 10 – 54% ludzi chorujących na SM cierpi na depresję.
Depresja, kiedy się pojawi, przebiega z objawami opisanymi powyżej. Trudności pojawiają się przy stawianiu diagnozy, ponieważ wiele objawów występuje u chorych na SM nawet wówczas, gdy nie są w depresji.
Pzry próbie rozpoznania depresji powinno wziąć się pod uwagę obraz kliniczny, wywiad chorobowy, obecną demonstrację objawów i stan umysłu chorego.
Depresja może rozpocząć się wraz z wystąpieniem rzutu choroby, może być powiązana z terapią kortykosteroidami, może też wystąpić w fazie stabilizacji choroby. Literatura wskazuje, że ludzie chorzy na SM częściej zapadają na depresję, niż pozostała część populacji. Także w porównaniu z próbą pacjentów cierpiących na inne choroby, istnieje u chjorych na SM wyższa zapadalność na depresję. Zasięg depresji jest wyższy u pacjentów ze zmianami w mózgu, niż u tych, którzy zmiany mają tylko w obszarze rdzenia kręgowego. Stopień uszkodzenia tkanki mózgowej wydaje się być istotnym czynnikiem ryzyka dla zachorowań na depresję, szczególnie gdy chorobą zaatakowana jest przednia lewa część mózgu.
Przy diagnozowaniu depresji u osoby chorej na SM ważnymi informacjami dla lekarza są zaburzenia poznawania i zmiany związane z zachowaniem się. U pacjentów chorych na SM z bardziej zaawansowaną chorobą ważne są zmiany wegetatywne. Powinno się zidentyfikować wszystkie odwracalne przyczyny depresji.
Terapia kortykosteroidami wiąże się ze zmianami nastroju (zwiększanie i obniżanie nastroju). Są one krótkotrwałe i ustępują w czasie do kilku dni po zakończeniu terapii. Niektórzy pacjenci jednak mogą mieć nadal objawy depresji. Leczenie chorych dotkniętych depresją jest obecnie ułatwione przez dostępność coraz nowszych leków antydepresyjnych. Badania wykazują jednak, że wielu pacjentów chorych na SM, u których występują objawy depresji, nie otrzymuje właściwej terapii. W przeszłości leczenie depresji wiązało się z występowaniem podczas terapii wielu skutków ubocznych.
Leczenie farmakologiczne obecnie najczęściej stosuje się w układzie szpitalnym, z uwagi na konieczność ciągłego monitorowania reakcji pacjenta, jelit oraz pęcherza moczowego.
W uzupełnieniu leczenia farmakologicznego wartościowa jest też terapia poznawcza typu behawioralnego. Leczenie powinno być modyfikowane, jeśli pascjent ma kłopoty z pamięcią i uczeniem się.