Zaczerpnięte z opracowania
Ligue française contre la sclérose en plaques, Fiche n°2
Połowa pacjentów ma lub może mieć w którymś z momentów swego życia problemy ze wzrokiem i to jest niepokojące. Należy zdawać sobie sprawę, że mogą to być różne zaburzenia - osłabienie wzroku, podwójne widzenie, wzrok zamglony. Jednakże w większości przypadków odpowiednie leczenie może spowodować znaczne polepszenie. Jest to uspokajające.
Może wystąpić też zmniejszenie siły wzroku lub jego utrata w jednym oku. Pierwszym objawem SM jest często zapalenie nerwów wzrokowych. Zaburzenia wzroku prowadzą do jego większego lub mniejszego osłabienia, a czasem nawet do utraty widzenia. Leczenie środkami przeciwzapalnymi pozwala w większości przypadków na polepszenie widzenia.
Niekiedy zapalenie nerwów wzrokowych powoduje ograniczenie pola widzenia, trudności w rozróżnianiu kolorów, kontrastów lub przedmiotów w pełnym oświetleniu.
Czasem występuje podwójne widzenie, spowodowane zaburzeniami w działaniu mięśni ruchowych oczu. Jednakże może ono ustąpić, a wzrok poprawić się w ciągu kilku dni lub tygodni.
Aby ustąpiło podwójne widzenie, doskonała musi być koordynacja działania tych mięśni. W przeciwnym przypadku mózg może się przystosować do zaistniałego stanu, usuwając obraz z jednego oka. Jeżeli takie zaburzenie będzie trwałe, chory może wyeliminować jeden z dwóch obrazów, zakrywając kolejno jedno oko.
Może też czasami wystąpić zamglenie wzroku, połączone czasami z zawrotami głowy.
Podczas badań obserwuje się nienormalne ruchy oczu, zwane oczopląsem. Są to spontaniczne i sprzężone ruchy oczu, polegające na powolnym ich przesunięciu i następującym po nim szybkim ruchu powrotnym. Polepszenie może nastąpić często już po kilku tygodniach.
Te trzy zaburzenia (zapalenie nerwu wzrokowego, podwójne widzenie i oczopląs) mogą występować w sposób ostry lub bardziej łagodny. Ich występowanie jest elementem domniemania istnienia SM. Ich utajony charakter skłania do przeprowadzania specjalistycznych badań okulistycznych. Są to testy bezbolesne (badanie dna oka, pola widzenia, podwójnego widzenia, oczopląsu).
Mogą być one bardzo przydatne przy diagnozowaniu SM.
Każdy problem związany ze wzrokiem, szczególnie jeżeli jest nowy, powinien prowadzić do skonsultowania się z lekarzem okulistą. W chwili, gdy taki problem zostanie zidentyfikowany, konieczne jest poddanie się leczeniu. Niekiedy jednak należy podjąć działania charakterystyczne dla chorób przewlekłych.
Reedukacja ortoptyczna może nauczyć chorych lepszego wykorzystywania swoich możliwości. Im lepiej się je wykorzystuje, tym lepiej się widzi. Jeżeli widzenie kontrastów z daleka jest osłabione, można nauczyć się spostrzegania w specjalny sposób progów, drzwi, schodów i krawężników. Pomaga przy tym stosowanie okularów o żółtych szkłach, zwiększających kontrasty.
Osoby, które nie rozróżniają już kolorów, uczy się raczej patrzenia na pozycję - usytuowanie, niż usiłowania rozróżniania kolorów, np. świateł na skrzyżowaniach ulic.
Gdy uszkodzone jest centrum pola widzenia, można nauczyć się widzieć, wykorzystując tę część pola widzenia obwodowego, która pozostała nienaruszona.
W przypadku podwójnego widzenia można je wyeliminować, zasłaniając jedno oko lub umieszczając na szkle okularów pryzmat. Odpowiedniej rady może udzielić lekarz okulista.
Przy znaczniejszym osłabieniu wzroku i trudnościach w czytaniu wskazane jest korzystanie z kaset z nagraniami książek (są one dostępne w sklepach, niektórych Bibliotekach Publicznych i w Związku Niewidomych).
Istnieje też kilka rodzajów lup powiększających, które można zakupić w niektórych sklepach optycznych. W krajach rozwiniętych postęp w dziedzinie technologii umożliwia m.in. korzystanie z kalkulatorów sprzężonych z głośnikiem, co rekompensuje częściowo wady wzroku.
Przyznawane przy wadach wzroku grupy inwalidzkie są zależne od stopnia zmniejszenia ostrości wzroku i zdolności widzenia. Samemu trudno jest ustalić stopień zagrożenia ślepotą. Konieczne jest zwrócenie się do lekarza okulisty, który pomoże w uzyskaniu dokumentu przyznającego grupę inwalidzką.
Jeden z zachodnioeuropejskich lekarzy okulistów, mający duże doświadczenie, powiedział: "- W niektóre dni widzi się lepiej, gdyż wzrok, podobnie jak inne objawy chorób, zależny jest m.in. od temperatury, zmęczenia, stosowanych aktualnie zabiegów, emocji.
Korzystajcie z tej siły wzroku, która wam pozostała i miejcie nadzieję, że go nie stracicie zupełnie, gdyż większość chorych go nie traci".
Tłum. Ewa Wiktor
Konsult. med. dr Monika Żyromska - Frydrych